تبیین ویژگی‌های ارزش اخلاقی از منظر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 محقق رسمی مرکز پژوهش های معصومیه. مدرس جامعه الزهرا س

2 پژوهشگر ارشد پژوهشکده تفسیر روایی دارالحدیث

10.22081/jqss.2025.70234.1339

چکیده

چکیده
یکی از علومی که قرآن کریم بر آن تأثیرگذار است، دانش فلسفه اخلاق و مسائل ذیل آن است و یکی از این مسائل، که مکتب‌های گوناگون اخلاقی دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن، عرضه کردند، ویژگی‌های ارزش اخلاقی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی با تمرکز بر آیات قرآن، به این پرسش پاسخ داده است که از دیدگاه قرآن، ارزش اخلاقی چه ویژگی‌هایی دارد؟ یافته‌های پژوهش بیان نگر آن است که از نگاه قرآن، ارزش‌های اخلاقی مبتنی بر واقعیت هستند، قابلیت تبیین
عقلانی دارند، دارای انسجام درونی هستند و دارای مراتب می‌باشند. معیار ارزش اخلاقی واحد
است و ارزش‌های اخلاقی، ارزش‌های مطلقی هستند که دارای ملاک حقیقی‌اند و نسبیت ارزش اخلاقی مردود است.

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن کریم

    1. ابوحیان، محمدبن یوسف. (1420ق). البحر المحیط فى التفسیر (ج10). بیروت: دارالفکر.
    2. ابوزید، نصرحامد. (1392). رهیافت ادبی به قرآن، پیشینه، نتایج و دشواری‏ها (مترجم: مهرداد عباسی). آینه پژوهش، ش142، صص 17- 30.
    3. استرآبادی، رضی‌الدین(سیدرضی). (1384). شرح الرضی علی الکافیه(ج2)، مصحح و تعلیق: یوسف‌حسن عمر). تهران: مؤسسة الامام الصادق×
    4. اسعدی، محمد. (1401). آسیب‌شناسی جریان های تفسیری (ج2). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    5. بنت‏الشاطی، عایشه عبدالرحمن. (1376). اعجاز بیانی (مترجم: حسین صابری). تهران:شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
    6. بنت‏الشاطی، عایشه عبدالرحمن. (1390). تفسیر بیانی (ج1)، مترجم: سیدمحمود طیب‌حسینی). قم: اصول‌الدین.
    7. بنت‏الشاطی، عایشه عبدالرحمن. (بی‌تا). التفسیر البیانی للقرآن الکریم (ج2). قاهره: دار المعارف.
    8. پیشوایی، فریده؛ طیب حسینی، سیدمحمود؛ و همکاران. (1399). تحلیل و نقد بنیان‌های اندیشه نواعتزالی در نظریۀ تفسیری امین خولی، پژوهشنامه معارف قرآنی، ش43، صص 7-
    9. خمینى، روح‏الله. (1378). آداب الصلاة. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى&.
    10. خولی، امین. (1386). نواندیشی در بلاغت (مترجم سیدمحمود طیب‏حسینی). آینه پژوهش، ش 105و106، صص 2 -8.
    11. خولی، امین. (1961م). مناهج تجدید فی النحو و البلاغه و التفسیر و الادب. بیروت: دارالمعرفه.
    12. خولی، امین. (2000م). عن القرآن الکریم. قاهره: نهضه مصر للطباعه و النشر و التوزیع.
    13. خولی، امین. (2000م). فی‏اموالهم. قاهره: الهیئه‏المصریه العامه للکتاب.
    14. خولی، امین. (بی‌تا). قاده الرسل. قاهره: دارالمعرفة.
    15. خولی، یمنی طریف. (2012م). امین الخولی و الابعاد الفلسفیه للتجدید. قاهره: مؤسسه هنداوی للتعلیم و الثقافة.
    16. خویی، سیدابوالقاسم. (1375). بیان در علوم و مسائل کلی قرآن (مترجم: محمدصادق نجمی و ‌هاشم‏زاده هریسی). خوی: دانشگاه آزاد اسلامی.
    17. دغامین، زیاد. (1420ق). ملامح التجدید فی فکرالافغانی فی التعامل مع‌القرآن الکریم
      واثره فی منهج‌التفسیر فی العصر الحدیث، مجله قضایا الاسلامیه معاصره، ش6،
      صص 260- 287.
    18. رشید‏ رضا، محمد. (1990م). المنار (ج1). قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
    19. رومی، فهد بن عبدالرحمن. (1407ق). منهج‌المدرسة العقلیة الحدیثة فی التفسیر (ج1). بیروت: مؤسسه الرساله.
    20. زمخشرى، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏ (ج4). بیروت: دار الکتاب العربی.
    21. سعفان، کامل علی. (1981م). المنهج‏البیانی فی‏القرآن الکریم. مصر: مکتبه الانجلواالمصریه.
    22. سیبویه، عمرو بن عثمان. (1408ق). الکتاب (محقق: عبدالسلام محمد). قاهره: مکتبة الخانجی.
    23. سیدقطب. (1425ق). فی‏ظلال القرآن (ج5). بیروت: دارالشروق.
    24. شاطبی، ابراهیم بن موسی. (1417ق). الموافقات (ج2). بی‌جا: دار ابن عفان.
    25. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن‏ (ج1). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    26. طیب حسینی، سیدمحمود؛ مرتضوی، سیدابراهیم. (1399). واکاوی پیوند تفسیر و تحلیل‌های اجتماعی در مکتب ادبی معاصر، اسلام و علوم اجتماعی، ش24، صص 211- 230.
    27. طیب حسینی، سیدمحمود؛ مرتضوی، سیدابراهیم. (1400). اعتبارسنجی نظریه اعجاز روان‌شناختی قرآن با تأکید بر آراء امین خولی، آموزه‌های قرآنی، ش33، صص 282- 263.
    28. طیب حسینی، سیدمحمود؛ مرتضوی، سیدابراهیم. (1400). تحلیل واژگان‌کاوی
      در تفسیرهای ادبی با تأکید بر مکتب تفسیر ادبی معاصر، پژوهش‌های قرآنی، ش99،
      صص 105- 126.
    29. طیب حسینی، سیدمحمود؛ و همکاران. (1401). تحلیل انتقادی عوامل شکل‌گیری نظریه تفسیر ادبی امین خولی، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، ش92، صص 671- 694.
    30. طیب‌حسینی، سیدمحمود. (1401). نحو نص قرآنی؛ چیستی و چرایی، قرآن‌شناخت، ش29، صص 19- 34.
    31. عضیمه، محمد عبدالخالق. (بی‌تا). دراسات لاسلوب القرآن الکریم (ج1). قاهره: دارالحدیث.
    32. عیاد، شکری؛ خولی، امین. (1966م). المجله، ش112، صص 67- 74.
    33. قیام، عمر‏حسن. (2011م). ادبیة النص‏القرآنی. بیروت: المعهد ‏‏العالمی للفکر‏الاسلامی.
    34. مطلوب، احمد. (1962ق). اتجاهات البلاغه کلیه الآداب جامعه بغداد، ج5، صص 163- 190.
    35. مندور، محمد. (1346). در نقد و ادب (مترجم: علی شریعتی). بی‌جا، بی‌نا.
    36. نقیب‌زاده، محمد. (1388). نقش‌آفرینی قرآن در ادبیات عرب و مهجوریت آن در میان ادیبان، قرآن‏شناخت، ش3، صص 27- 63.
    37. یونس، عبدالحمید. (1966م). امین الخولی الرائد العظیم، الادب، ش1و2، صص 22- 25.