وضعیت رجالی عاصم در منابع رجالی فریقین و نقد و بررسی یک شبهه درباره قرائت عاصم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، گروه علوم قرآن و فقه، دانشکده الهیات، دانشگاه شیراز. شیراز، ایران

2 دانشیار گروه علوم قرآن و فقه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشکده الهیات دانشگاه شیراز. شیراز، ایران.

چکیده

چکیده
قرائت حفص از عاصم یکی از هفت قرائت رایج در جهان اسلام است که طی چند قرن اخیر به عنوان قرائت مشهور در اغلب جوامع اسلامی مطرح شده و نسخ قرآن بر بر اساس آن به چاپ می‌رسد. برخی با زیر سوال بردن وثاقت عاصم و حفص مدعی شده‌اند که این قرائت نمی‌تواند قرآن نازل شده از سوی خداوند بر پیامبر اکرم(ص) باشد. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی به معرفی عاصم و توصیف شخصیت رجالی او می‌پردازیم و مشاهده می‌کنیم که در منابع رجالی شیعه و سنی تنها موارد اندکی از تضعیف عاصم مطرح شده که با دلایلی به رد آنها پرداختیم و حتی به فرض پذیرش صحت آنها نیز مشاهده می‌شود که این مقدار جزئی در مقابل این حجم از توثیقات عاصم قابل توجه نبوده و حداکثر نتیجه‌ای که خواهد داد این است که عاصم در حوزه حدیث تمرکز نداشته و محدث شناخته نمی‌شده است و این نمی‌تواند ایرادی به قرائت او وارد کند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1.  

    1. ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد. (1271ق). الجرح والتعدیل (ج6). حیدرآباد: مجلس دائرة المعارف العثمانیة.
    2. ابن الندیم، محمد بن ابی یعقوب. (1417ق). الفهرست (ج1، چاپ دوم). بیروت: دارالمعرفه.
    3. ابن جزری، محمد بن محمد. (1351ق). غایة النهایة فی طبقات القراء (ج1). قاهره: مکتبه
      ابن تیمیه.
    4. ابن حبان، محمد. (1393ق). الثقات (ج7). حیدرآباد: مجلس دائرة المعارف العثمانیة.
    5. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی. (1390ق). لسان المیزان (ج1و7، چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
    6. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی. (1326ق). تهذیب التهذیب (ج5). هند: مطبعه دائره المعارف النظامیه.
    7. ابن خلکان، احمد بن محمد. (1900م). وفیات الأعیان (ج3). بیروت: دار صادر.
    8. ابن سعد، محمد بن سعد. (1410ق). طبقات الکبری (ج6). بیروت: دار الکتب العلمیة.
    9. ابن عساکر، علی بن حسن. (1415ق). تاریخ دمشق (ج25). بیروت: دار الفکر.
    10. ابن مجاهد، احمد بن موسی. (1400ق). السبعه فی القرائات (ج1، چاپ دوم). قاهره: دارالمعارف.
    11. امین، سیدمحسن. (بی‌تا). اعیان الشیعه (ج1). بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
    12. بستانی، قاسم. (1396). اسباب و زمان گسترش روایت حفص. مطالعات قرائت قرآن، 5(8)، صص11-42.
    13. بلاغی، محمدجواد. (1420ق). آلاءالرحمن (ج1). قم: بنیاد بعث.
    14. پیشوایی، فریده؛ یوسفی‌مقدم محمدصادق. (1395). بررسی سند قرائت حفص از عاصم. فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، 21(1)، صص 106-
    15. حلی، حسن بن یوسف. (1412ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب (ج1 و5). مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة‌.
    16. خدایی اصفهانی، اکرم. (1378). اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص. تهران: نشر رایزن.
    17. خوانساری، سیدمحمدباقر. (1341ق). روضات الجنات فی‌احوال العلماء و السادات (ج5). قم: مکتبه اسماعیلیان.
    18. خوئی، سیدابوالقاسم. (1382). بیان در علوم و مسائل کلی قرآن (مترجم: محمدصادق نجمی و هاشم هاشم‌زاده هریسی). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات.
    19. خوئی، سیدابوالقاسم. (1409ق). معجم رجال (ج10). قم: دفتر آیت الله خوئی.
    20. دانی، عثمان بن سعید. (1428ق). جامع البیان فی القرائات السبع (ج1). امارات: جامعة الشارقه.
    21. دمیاطی، احمد بن محمد. (1427ق). اتحاف فضلا البشر فی القراءات الأربعة عشر (چاپ سوم). بیروت: دار الکتب العلمیه.
    22. ذهبی، محمد بن احمد. (1382ق). میزان الاعتدال فی نقد الرجال (ج2). بیروت: دار المعرفة للطباعة والنشر.
    23. ذهبی، محمد بن احمد. (1405ق). سیر اعلام النبلاء (ج5، چاپ سوم). بیروت: موسسه الرساله.
    24. ذهبی، محمد بن احمد. (1417ق). معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الاعصار. قم: دارالکتب العلمیه.
    25. زرکلی، خیرالدین. (2002م). الاعلام (ج2 و 3، چ15). بیروت: دار العلم للملایین.
    26. شریفی‌نسب، حامد. (1399). مطالعه انتقادی اصالت سند روایت حفص از قرائت عاصم. مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، 23(67)، صص 99-124.
    27. شوشتری، محمدتقی. (1414ق). قاموس الرجال (ج5، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    28. شوشتری، نورالله بن شریف الدین. (1377). مجالس المؤمنین (ج1). تهران: اسلامیه.
    29. صدر، سیدحسن. (1381). تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام (شیعه بنیانگذاران فرهنگ اسلام). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    30. طبرسی، فضل بن حسن. (1415ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج1). بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    31. طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن (ج1). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    32. عاملی، زین الدین بن علی. (1420ق). المقاصد العلیة فی شرح الرسالة الألفیة (ج1). قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
    33. عقرباوی، زیدان محمود. (1427ق). المرشد فی علم التجوید (ج2). عمان: دارالفرقان.
    34. عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم. (1387). طبقات مفسرین شیعه. قم: دفتر نشر نوید اسلام.
    35. فاکر میبدی، محمد. (1390). اختلاف قرائات و نقش آن در تفسیر از دیدگاه علامه طباطبائی. قرآن شناخت، 4(2)، صص93-120.
    36. فضلی، عبدالهادی. (1405ق). القرائات القرآنیه. بیروت: دارالقلم.
    37. کلینی، محمد بن یعقوب. (1365). الکافی (ج2). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    38. مزی، یوسف بن زکی. (1400ق). تهذیب الکمال، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال (ج13). بیروت: موسسه الرساله.
    39. معرفت، محمد هادی. (1381). علوم قرآنی. قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
    40. معرفت، محمدهادی. (1388). التمهید فی علوم القرآن (ج2). قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
    41. مفلح القضا، محمد احمد و دیگران. (1422ق). مقدمات فی علم القرائات. عمان: دار عمار.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار