نگاهی متفاوت به آموزش قرآن؛ بهره‌گیری از رویکرد ارتباطی در آموزش زبان دوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی. تهران. ایران.

چکیده

آموزش زبان دوم تابع الگوهای مختلفی است که با انتخاب هرکدام، سبک و اسلوب آموزشی نیز تا حد زیادی تغییر می‌کند. حال اگر این زبان دوم، زبان قرآن باشد، انتخاب الگوی مناسب برای آموزش آن، بسیار ضروری می‌نماید. شیوه‌های کنونی آموزش قرآن مبتنی بر آموزش مهارت‌های نوشتاری (روخوانی) است که شبیه روش «دستور زبان و ترجمه» در آموزش زبان دوم است. با توجه به منسوخ‌شدن روش «دستور زبان و ترجمه» و جایگزین‌شدن روش «ارتباطی»، این مقاله ضمن معرفی اصول روش «ارتباطی»، با توجه به شباهت‌هایی که این روش با سیره‌ تعلیمی پیامبر و امامان(علیهم السلام) دارد، کاربست آن را در آموزش قرآن پیشنهاد می‌کند. مهم‌ترین مؤلفه‌‌های روش «ارتباطی» عبارت‌اند از: «تأکید بر مهارت شنیداری» و «تأکید بر معنامحوری و کاربست آموخته‌‌ها در زندگی» که شباهتی تام با مؤلفه‌‌های اصلی آموزش قرآن در سیره‌‌ پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) یعنی «آموزش قرآن به روش شنیداری-گفتاری» و «معنامحوری و عمل به مفاهیم آیات در زندگی» دارد.

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن کریم

    1. ابن حنبل، احمد. (بی‌تا). مسند. بیروت: دارصادر.
    2. ابن‌جزری، شمس الدین ابوالخیر محمد. (1351ق). غایة النهایة فی طبقات القراء. مکة المکرمة: مکتبة ابن تیمیة.
    3. بخاری، محمد بن اسماعیل. (1981م). صحیح. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    4. ترمذی، محمد بن عیسی. (1983م). سنن (محقق: عبدالوهاب عبداللطیف). بیروت: دار الفکر.
    5. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله. (بی‌تا). المستدرک علی الصحیحین. بی‌جا.
    6. خوش‌منش، ابوالفضل. (1389). حمل قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    7. رجبی قدسی، محسن و همکاران. (1391). آموزش قرآن در سیرۀ نبوی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
    8. زرقانی، محمد عبدالعظیم. (بی‌تا). مناهل العرفان فی علوم القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    9. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه. (1415ق). تفسیر نور الثقلین. قم: اسماعیلیان.
    10. متقی هندی، علی بن حسام‌الدین. (1409ق). کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال. بیروت: مؤسسة الرسالة.
    11. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    12. مسلم، ابوالحسین بن الحجاج القشیری النیسابوری. (بی‌تا). صحیح. بیروت: دارالفکر.
    13. مفید، محمد بن محمد. (1413ق). الإختصاص. قم: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید.
    14. ناعمی، علی‌محمد. (1392). روان‌شناسی آموزش خواندن. مشهد: انتشارات ‌آستان ‌قدس ‌رضوی.
    15. نسائی، احمد بن شعیب. (1930م). سنن. بیروت: دارالفکر.
    16. Brown, H. Douglas, Principles of Language Learning and Teaching. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall Regents: 1994.
    17. Chang, Ming, “EFL teachers` attitudes toward communicative language teaching in Taiwanese college”. Asian EFL Journal Professional Teaching Articles, vol. 53: 2011.
    18. Cunningham, Cindy, Translation in the classroom-: A useful tool for second language Acquisition. Retrieved February 5, 2019 from http: //www.cels.bham.ac.uk /resources/ essay/ cindyc2 .pdf: 2000.
    19. Gary, O. Judith, Delayed oral practice in initial stages of second language learning. In W. C. Ritchie (Ed.). Second Language Acquisition Research: Issues and Implications. New York: Academic Press: 1975.
    20. Howatt, P. R. Anthony, A History of English Language Teaching. Oxford: Oxford University Press: 1984.
    21. Kong, Na, “Establishing a comprehensive English teaching pattern combining the communicative teaching method and the grammar translation method”. English Language Teaching, vol. 4: 2011.
    22. Larson-Freeman, Diana, Techniques and principles in Language teaching. Oxford: OUP: 1986.
    23. Nunan, David, Listening in language learning. In J. C. Richards and W. A. Renandya (Eds.). Methodology in Language Teaching: An anthology of current practice. Cambridge: Cambridge University Press: 2002.
    24. Richards, C. Jack, Communicative Language Teaching Today. Cambridge: Cambridge University Press: 2006.
    25. Vandergrift, Larry, “Facilitating second language listening comprehension: acquiring successful strategies”. ELT Journal, vol. 53: 1999.