بسیاری از آموزههای قرآن به اقامه جامعهای توحیدی اختصاص دارد و آفرینش را در تکوین و تشریع تحت قیمومت خدای یگانه میداند؛ در حقیقت قرآن قیم جامعه و هادی آن به بااستقامتترین سنن است؛ زیرا آموزههای تربیتی، اجتماعى، اقتصادى و سیاسى آن، خالى از ابهام، خرافات و افراط و تفریط و برخوردار از ویژگی همسویی ظاهر و باطن، عقیده و عمل و هماهنگی با کل آفرینش است. با این همه نوع رویارویی جوامع اسلامی با قرآن، دستیابی به ثواب و پاداش الهی و بهرهگیری عملی حداقلی است و اقامه جامعه توحیدی را با مشکل روبرو ساخته است. میتوان یکی از مسائل مهم امروز جوامع اسلامی را اهتمام ندادن به اقامه قرآن به معنای ضعف التزام به بینشها، گرایشها و کنشهای قرآنی دانست. این مقاله با روش کتابخانهای و تحلیلی و با هدف تمهیدگری برای تحقق مرجعیت قرآن، پس از بیان مفاهیم، دلایل و اهداف اقامه قرآن، قلمروی آن را تبیین کرده، به این نتیجه رسیده است که جامعه اسلامی مکلف به اقامه قرآن با همه تشریعات و دستورهای آن با هدف تحقق هویت اسلامی است. همچنین فلسفه اقامه قرآن در هدایت تشریعی بشر همسویی با فلسفه آفرینش هستی، رشد و تکامل انسان است و قلمروی اقامه قرآن کریم تابعی از قلمروی مأموریت آن است؛ به این معنا که بیان امور دینی و ارزشهای اخروی به معنای اختصاص هدایتگری قرآن به آن ارزشها نیست، بلکه ساماندادن به فرهنگ، اقتصاد، سیاست و قضاوت جامعه بر اساس عدالت از حوزههای هدایتی قرآن کریم است.
)