آداب مناظره از منظر قرآن و اهل بیت(علیهم السلام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم. ایران.

چکیده

از ابزار شکوفایی اندیشه‌های ناب و دستیابی به حقایق گم‌شده، مناظره و تضارب آرا است. پیامبران و اولیای الهی با بهره‌گیری از این راه، به تبیین آموزه‌های وحیانی و عقلانی و استحکام‌بخشی عقاید مردم پرداخته‌اند و با ابطال شبهات مخالفان و معاندان، از حقانیت ادیان و آموزه‌های الهی دفاع کرده‌اند. در عصر حاضر نیز یکی از راه‌های مؤثر در معرفی و تبیین معارف زلال دین اسلام و آموزه‌های
نورانی مکتب اهل‌بیت: و دفاع در مقابل تهاجم شبهات دگراندیشان و دشمنان، استفاده از مناظره، گفتمان و کرسی‌های آزاداندیشی است. یکی از شرایط بهره‌گیری از این راه، شناخت دقیق، آداب مناظره است. پژوهش حاضر در پی آن است تا بابهره‌گیری از آموزه‌های دینی به معرفی و تبیین آن آداب بپردازد. نوع گردآوری در این تحقیق، کتابخانه‌ای و با روش توصیفی-تحلیلی به پاسخگویی به پرسش پژوهش پرداخته شده است. درنهایت این نتیجه به دست آمد که رعایت آدابی که در آموزه‌های دینی برای مناظره ارائه شده است، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تبیین و معرفی حقایق اسلام داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


* قرآن کریم.
1. ابن‌ابی‌فراس، مسعود بن عیسی. (1410ق). تنبیه الخواطر و نزهه النواظر (ج58). قم: مکتبه فقیه.
2. ابن‌بابویه، محمد بن علی. (1378). عیون اخبارالرضا (ج1). تهران: نشر جهان.
3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (ج14). بیروت: دار صادر.
4. اسکافی، محمد بن همام. (1404ق). التمحیص. قم: مدرسه الامام المهدی(علیه السلام).
5. خامنه‌ای، سیدعلی. (18/08/1385). بیانات در دیدار دانشگاهیان سمنان، برگرفته از:پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشرآثار مقام معظم رهبری. https://b2n.ir/.j80867
6. خامنه‌ای، سیدعلی. (08/06/1388). بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشرآثار مقام معظم رهبری. https://b2n.ir/s92284
7. تمیمی آمدی، عبدالواحد. (1366). غرر الحکم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
8. حسین‌زاده، علی. (1393). سبک زندگی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
9. اسدی، علی. (1387). کتاب مقدّس و جایگاه آن در مناظرات امام رضا. معرفت، 17(129)، ص83..
10. دهخدا، علی‌اکبر. (1330). لغت‌نامه دهخدا (ج14). تهران: دانشگاه تهران.
11. دیلمی، حسن بن ابی الحسن. (1368). ارشاد القلوب (ج1). قم: شریف الرضی.
12. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن‏ (ج1). دمشق - بیروت: دارالعلم - الدار الشامیة.
13. ‏ راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1374). مفردات الفاظ قرآن (ج1، چاپ دوم). تهران: مرتضوی.
14. سجادی، سیدجعفر. (1373). فرهنگ معارف اسلامی. تهران: انتشارات کومش.
15. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج6 و 12). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
16. طباطبایی، سیدمحمدرضا. (1390). المراد من منیة المرید. قم: انتشارات دارالعلم.
17. طبرسی، احمد بن علی. (1403ق). الإحتجاج على أهل اللجاج‏ (ج1و2، محقق/ مصحح: محمدباقر خرسان). مشهد: نشر مرتضى‏.
18. طبرسی، احمد بن علی. (1371). الإحتجاج على أهل اللجاج (ج2، مترجم: احمد غفارى مازندرانى). تهران: مرتضوی.
19. فتّال نیشابوری، محمد بن احمد. (1375). روضه الواعظین (ج1). قم: انتشارات رضی.
20. قرشی، محمدباقر شریف. (1382). پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام) (مترجم: سیدمحمد صالحی). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
21. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج1). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
22. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحار الانوار (ج2). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
23. مشکوه، محمد. (۱۳۲۴). آداب البحث (ج1). تهران: سالنامه پارس.
24. مصطفوی، حسن. (1380). تفسیر روشن (ج13). تهران: مرکز نشر کتاب.
25. مطهری، مرتضی. (1370). اسلام و مقتضیات زمان (ج2). تهران: صدرا.
26. مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه (ج20). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
27. مکارم شیرازی، ناصر. (1385). اخلاق در قرآن (ج2). قم: مدرسه علی بن ابی‌طالب(علیه السلام).