بررسی واژگانی ترجمه کریم زمانی از قرآن کریم (با تکیه بر نظریه سطح معنایی-لغوی گارسس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران

10.22081/jqss.2025.69932.1330

چکیده

ارزیابی کیفیت ترجمه در متون مقدس از جمله قرآن و حدیث جهت صیانت از آنها، ضرورت دارد و از اهمیت بالایی برخوردار است. در میان الگوهای ارزیابی کیفیت، ترجمه الگوی گارسس به‌طور قابل توجهی از سایر مدل‌های پیشنهادی برای نقد واژگانی ترجمه قرآن جامع‌تر است. پژوهش حاضر در نظر دارد تا انتخاب‌های واژگانی ترجمه کریم زمانی از قرآن کریم را براساس الگوی گارسس در سطح معنایی- لغوی، مورد نقد و بررسی قرار دهد. اساس این ارزیابی پاسخ به این پرسش است که میزان تطابق ترجمه کریم زمانی با روش گارسس در سطح معنایی-لغوی تا چه حد بوده است؟ مهمترین یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده، بیانگر آن است که واژگان ترجمه زمانی از منظر مؤلفه‌های نظریه گارسس، قابل نقد و بررسی است، به‌گونه‌ای که این ترجمه هم توضیحی - و هم توضیح تفسیری و واژگانی- است و یا موارد زیادی از معادل‌سازی - معادل مرسوم و غیرمرسوم - و قبض و بسط نحوی و انتقال-ابهام را در خود دارد.

کلیدواژه‌ها


اندلسی، ابوحیان. (1420ق). البحر المحیط فی التفسیر (ج7). بیروت: دارلفکر.
بابازاده اقدم، عسگر؛ تک تبار فیروزجائی، حسین؛ نامداری، ابراهیم؛ مهدی پور، فاطمه. (1399). بررسی واژگانی ترجمه‌های حداد عادل، معزی و انصاریان در آیاتی از جزء 29 و 30 قرآن کریم با تکیه بر نظریه سطح معنایی-لغوی گارسس، دو فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، 7(13). صص1-32.
بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم. (1377). قرآن ناطق. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
تفلیسی، حبیش بن ابراهیم. (1378). وجوه قرآن (به اهتمام مهدی محقق). تهران: دانشگاه تهران.
جواهری، سیدمحمدحسین. (1389). درسنامه ترجمه، اصول مبانی ترجمه قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
راغب اصفهانی، حسین. (1430ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
رحیمی خویگانی، محمد. (1396). نقد واژگانی ترجمه موسوی گرمارودی از قرآن کریم (با تکیه بر سطح معنایی-لغوی گارسس)، دو فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، 4(7). صص69-94.
رشیدی، ناصر؛ فرزانه، شهین. (1389). ارزیابی و مقایسه ترجمه‌های فارسی رمان انگلیسی شاهزاده و گدا، اثر مارک تواین براساس الگوی گارسس(1994). فصلنامه زبان‌پژوهی 2(3). صص 57-105.
زمانی، کریم. (1389). ترجمه روشنگر قرآن کریم. تهران: نشر نامک.
صیادانی، علی و همکاران. (1396). تحلیل محتوایی و آماری مقاله‌ی دو فصلنامه نقد ادب معاصر عربی چاپ دانشگاه یزد»، مجله نقد ادب معاصر عربی، 8(16). صص 161-141.
طیب حسینی، سیدمحمود. (1392). درآمدی بر دانش مفردات قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طیبی، اکرم. (1386). بررسی فرایند اسمی شدگی در ترجمه اولین زن و مرد مترجم فارسی قرآن مجید. مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 220، صص 916-901.
عاشوری تلوکی، نادعلی. (1395). بررسی ترجمه قرآن کریم استاد کریم زمانی. مجله ترجمان وحی. 19(39)، صص 17-46.
متقی‌زاده، عیسی؛ نقی‌زاده، سیدعلاء. (1396). ارزیابی ترجمه متون ادبی فارسی به عربی، براساس مدل کارمن گارسس (پیام رهبر انقلاب به مناسبت موسم حج 1395 برای نمونه)، پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، 7(16)، صص 193-169.
مختاری اردکانی، محمدعلی. (1376). چارچوبی نظری برای ارزیابی ترجمه، مجله مترجم، شماره 25، صص 58-50.
معروف، یحیی. (1380). فن ترجمه، اصول نظری و علمی ترجمه از عربی به فارسی و فارسی به عربی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
موسوی گرمارودی، علی. (1383). ترجمه قرآن. تهران: نشر قدیانی.
نظری، یوسف. (1395). وجوه ابهام یا ایهام نحوی در زبان عربی و تأثیر آن بر ترجمه قرآن کریم، پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی، 6(15)، صص 88-64.
نیازی، شهریار. قاسمی اصل، زینب. (1397). الگوهای ارزیابی ترجمه (با تکیه بر زبان عربی). چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
نیومارک، پیتر. (2006م). الجامع فی الترجمه. ترجمه و إعداد: أ. د. حسن غزالهه. بیروت: دارو مکتبه الهلال،
نیومارک، پیتر. (1372). دوره آموزش فنون ترجمه، تز: منصور فهیم و سعید سبزیان. تهران: رهنما.
Garcess. C. V. A. methodological proposal for the assessment of translated literary works. Bael. 40. Pp 77-101. (1994m).