دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم. قم. ایران
10.22081/jqss.2024.69456.1309
چکیده
یکی از مسائلی که در چند دهه گذشته، دستمایه نقد دین اسلام و طرح شبهات فراوانی درجهتِ ترور شخصیّت و تحریف مقام پیامبر اکرم (ص) بهواسطه برخی اسلامستیزان و منتقدان قرآن کریم قرار گرفته است، وجود یا عدموجود اقتدارگرایی و خشونتطلبی در عملکرد و سیره آن حضرت است که شناخت دقیق این شبهات و پاسخگویی مستدل و متقن به آنها و دفاع ازساحَت مقدس پیامبر(ص) را امری بایسته و ضروری، ساخته است. مسئله اصلی نوشتار پیشرو، آن است که عدّهای همچون: سها و ابنوراق، با استناد به برخی منابع تاریخی و با اشاره به آیه26 سوره احزاب، با پردازش اطلاعات ناقص، شبهات و اتهاماتی مطرح کرده و بِدینسان، بهزعم خود، اقتدارگرایی شخصِ پیامبر اکرم(ص) و خشونتطلبی در دین اسلام را اثبات کردهاند که پژوهش پیشرو بهروش کتابخانهای و تحلیلِ انتقادی، به توصیف دیدگاههای آنان و تبیین این شبهات و عرضه پاسخهای مستدل به آنها، با محوریّت غزوه بنیقریظه و با تمرکز بر آموزههای وحیانی و منابع تاریخی پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش، نشان میدهد که آیات، روایات و گزارشهای تاریخی و تفسیری فراوانی بر نبود اقتدارگرایی و استبدادجویی در سیره آن حضرت تأکید دارند و تمامی ایرادها و شبهات مطرح شده در این باره، بیاساس بوده وهیچگونه ردّپایی از اقتدارگرایی و خشونتطلبی، بهویژه در جریان برخورد ایشان با یهودیان بنیقریظه، مشاهده نمیگردد.
اسدی، سیدجواد و دیگران. (1399). تحلیل انتقادی انگارههای کتاب نقد قرآن، پیرامون آیات فرهنگ زمانه. پژوهشهای قرآن وحدیث، سال53، شماره2، صص267-288.
اسماعیلی، سیدمحمد. (1402). بررسی و نقد سه شبهه در دایرهالمعارف لیدن، پیرامون برخورد پیامبر| با اهلکتاب. شبههپژوهی مطالعات قرآنی، شماره8، صص137-161.
اکبری، امیر. (1390). تأمّلی بر دلایل برخورد پیامبر| با یهود مدینه. پژوهشنامه تاریخ، شماره23، صص1-18.
آهنگر داودی، مژگان. (1401). اثبات وقوع جنگ و درگیری فیزیکی در غزوه بینقریظه. پژوهشهای تاریخی، شماره56، صص87-106.
ایازی، سیّدمحمّدعلی. (1391). تامّلی پیرامون روایت کشتن یهودیان بنی قریظه در منابع تاریخ و تفسیر. فصلنامه پژوهشهای قرآنی، شماره71، صص120-143.
بحرانی، سیّدهاشم. (1415ق). البرهان فى تفسیر القرآن (ج2، 4). قم: موسّسه البعثه.
پیشوایی، فریده؛ عرب صالحی، محمد. (1401). تحلیل محتوای کیفی کتاب «نقد قرآن» دکتر سها، با تأکید بر مبانی فکری مؤلّف. شبههپژوهی مطالعات قرآنی، شماره7، صص59-84.
جعفریان، رسول. (1380). تاریخ سیاسی اسلام (ج1). قم: انتشاراتدلیلما.
جوادینیا، حسن. (1394). بررسی نقش یهودیان در مخالفت با پیامبر| در طول رسالت. تاریخپژوهی، شماره65، صص139-164.
حاج اسماعیلی، محمد رضا ؛ حبیب اللهی، مهدی. (1391). بررسی و تحلیل نظری اخلاق جنگ در قرآن و حدیث. پژوهشنامه اخلاق، سال پنجم، شماره15، صص31-56.