از موضوعاتی که در رابطه با فرشتگان مطرح است، تمثل و تجسم آنهاست؛ یعنی ظاهرشدن آنها به شکل انسان نزد برخی پیامبران و دیگر افراد و جسم آدمییافتن. این موضوع از موضوعات کلامی، تاریخی و حدیثی میباشد. ازآنجاکه فرشتگان از مجردات هستند، تمثل و تجسم آنها را نمیتوان با حس، تجربه و عقل نفی یا اثبات کرد و فقط باید از راه وحی و نقل، اثبات یا نفی کرد. در قرآن از فرشته یا فرشتگانی یادشده که نزد حضرت مریم و حضرت ابراهیم× و لوط× ظاهر شدند که از این ظاهرشدن نزد حضرت مریم به تمثل یاد شده است. اما اینکه حقیقت تمثل چست، جز اندکی به آن نپرداختهاند. گویا نخستین بار فخررازی آن را مطرح کرده و چند احتمال آورده و اشکالاتی نموده و علامه طباطبابی& آن موارد و اشکالات را پاسخ داده است. در منابع اهل سنت از تمثل جبرئیل و حضور نزد رسول خدا| به شکل دحیه کلبی یا جوان خوشسیما به وفور یاد شده وگویند برخی اصحاب نیز جبرئیل را بهصورت دحیه کلبی دیدهاند. این موضوع شهرت گسترده یافته و از مسلمات بهشمار آمده است. برخی نویسندگان شیعه نیز آن را آوردهاند. در این مقاله موضوع با روش تحلیلی - انتقادی بررسی شده و مشخص گردید که روایات و مستندات اثبات تمثل از منظر سند ضعیف است و به نظر میرسد که از روایات اسرائیلی باشد و از منظر عقل نیز در این موضوع تردید وجود دارد و دلیلی بر تمثل جبرئیل بهصورت دحیه کلبی، آنچنانکه شهرت گسترده یافته، وجود ندارد.
واثقی راد, محمد حسین. (1403). پژوهشی در تمثل و تجسم فرشتگان از نگاه قرآن و روایات. مطالعات علوم قرآن, 5(3), 36-68. doi: 10.22081/jqss.2024.60069.1101
MLA
محمد حسین واثقی راد. "پژوهشی در تمثل و تجسم فرشتگان از نگاه قرآن و روایات", مطالعات علوم قرآن, 5, 3, 1403, 36-68. doi: 10.22081/jqss.2024.60069.1101
HARVARD
واثقی راد, محمد حسین. (1403). 'پژوهشی در تمثل و تجسم فرشتگان از نگاه قرآن و روایات', مطالعات علوم قرآن, 5(3), pp. 36-68. doi: 10.22081/jqss.2024.60069.1101
VANCOUVER
واثقی راد, محمد حسین. پژوهشی در تمثل و تجسم فرشتگان از نگاه قرآن و روایات. مطالعات علوم قرآن, 1403; 5(3): 36-68. doi: 10.22081/jqss.2024.60069.1101