تواصی به حق و نقش آن در تحقّق جامعه ایمانی با تأکید بر آیه 3 سوره عصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

تفسیر تطبیقی، جامعه الزهرا، قم

چکیده

ازآنجاکه هر جامعه‌ای، برای تحقّق و پیشرفت و تعالی خویش نیازمند بنا‌شدن براساس مبانی و اصول مکتب مورد اعتقاد خویش است، جامعه ایمانی نیز باید براساس اصول و مبانی خاصی ساخته شود. آیات پرشماری از قرآن کریم، رسالت معرفی مبانی تحقق‌ساز جامعه ایمانی را بر عهده دارند؛ چنان‌که در آیه 3 سوره عصر، تواصی به حق، یکی از اصول تشکیل‌دهنده جامعه ایمانی معرفی می‌شود. تحقیق پیش رو با هدف تبیین تواصی به حق و نقش آن در تحقق جامعه ایمانی به روش توصیفی-تحلیلی تدوین شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که تواصی به حق یک دعوت همگانی به سوی تبعیت از حق است تا همگان حق را به‌خوبی بشناسند و از باطل دوری کنند. ارمغان ِ این احساس مسئولیت متقابل، برای جامعه، تحققِ عدالت اجتماعی، ایجاد وحدت و همبستگی، فراگیر‌نشدن فتنه‌ ظالمان، پیروزی بر دشمنان، دوری از خسران و آمادگی جامعه برای ظهور خواهد بود. بی‌شک هرکدام از این مؤلفه‌ها، جامعه را یک گام به سمت ایمانی‌شدن رهنمون خواهد ساخت.

کلیدواژه‌ها


  1. آمدی، عبدالواحد. (1393). غررالحکم و درر الکلم. (ج1، مترجم: محمد رحمتی شهرضا، چاپ سوم). قم: صبح پیروزی.
  2. آقاپور، رضا. (1391). نقش عوامل دینداری و ایمانی در بهبود روابط اجتماعی از دیدگاه قرآن. دوفصلنامه علمی – تخصصی. اسلام و علوم اجتماعی، 4(7)، صص 84- 105.
  3. ابن‌عاشور، محمد بن طاهر. (1420ق). التحریر و التنویر (ج30). بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
  4. ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم (ج14). بیروت: دارالکتب العلمیه.
  5. الهیاتی، فوروم. کلیسا و امت؛ جامعه ایمانی در مسیحیت و اسلام. آلمان: مرکز الهیات اسلامی دانشگاه مونستر.
  6. امین، نصرت. (1361). مخزن العرفان (ج1 و 15). تهران: نهضت زنان مسلمان.
  7. بحرانی، هاشم. (1416ق). البرهان فی تفسیر القرآن (ج5). تهران: بنیاد بعثت.
  8. جمعی از نویسندگان. (بی‌تا). موسوعه شبهات امام علی× (ج1). قم: سازمان حج و زیارت.
  9. جوادی آملی، عبدالله. (1388). تفسیر موضوعی قرآن کریم، جامعه در قرآن (چاپ دوم). قم: اسراء.
  10. حسینی شاه‌عبدالعظیمی، حسین بن احمد. (1363). تفسیر اثناعشری (ج2، 12 و 14). تهران: میقات.
  11. خامنه‌ای، سیدعلی. (11/12/1369). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با اقشار مختلف مردم. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبری:https: //b2n.ir/w59313
  12. خامنه‌ای، سیدعلی. (24/03/1391). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با بیانات در دیدار نمایندگان مجلس نهم. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبری:https: //b2n.ir/y74175
  13. خطیبی، محمد. (1384). بررسی تطبیقی جامعه اسلامی و جامعه مدنی. قم: زمزم هدایت.
  14. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1374)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ القرآن (ج1 و 4، چاپ دوم، مترجم: غلامرضا خسروی). تهران: مرتضوی.
  15. زمخشری، محمود. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل (ج2). بیروت: دارالکتاب العربی.
  16. سروش محلاتی، محمد. (1393). جامعه اسلامی یا جامعه ایمانی. مجله دندانپزشکی جامعه اسلامی دندانپزشکان، 26(1)، صص 5 -7.
  17. سیوطی، جلال‌الدین. (1404ق). الدر المنثور فی تفسیر المأثور (ج2 و 3). قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره).
  18. صدوق، محمد بن علی. (1377). کمال‌الدین و تمام النعمه (ج2، مترجم: محمدباقر کمره‌ای). تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
  19. صدیقی، کاظم. (1393). خودسازی و جامعه سازی. گاهنامه الکترونیکی صاحب، شناسه 381664.
  20. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1374). ترجمه تفسیر المیزان (ج6، 9، 11، 16، 18 و 20، مترجم: محمدباقر موسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  21. طبرسی، فضل بن حسن. (1360). ترجمه مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن (ج1، 6 و 27). تهران: انتشارات فراهانی.
  22. طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن (ج2، 5 و 10). بیروت: دار احیاء‌التراث العربی.
  23. طیّب، عبدالحسین. (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن (ج4، 6 و 12). تهران: انتشارات اسلام.
  24. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه. (1415ق). تفسیر نورالثقلین (ج5). قم: انتشارات اسماعیلیان.
  25. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب (ج11). بیروت: دار احیاء‌التراث العربی.
  26. قدیمی، زهره. (1395). شاخصه‌های جامعه ایمانی و شیوه رفتاری آنان با مومنان و کافران از دیدگاه آیات و روایات (استاد راهنما: محسن احتشامی‌نیا). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
  27. قرشی، علی‌اکبر. (1412ق). قاموس قرآن (ج2، چاپ ششم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  28. قمی، عباس. (1386). مفاتیح الجنان (مترجم: محمدباقر کمره‌ای چاپ هشتم). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
  29. قمی، علی بن ابراهیم. (1404ق). تفسیر قمی (ج1، چاپ سوم). قم: دارالکتاب.
  30. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج2، چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  31. مجلسى، محمدباقر. (1403ق). بحار الأنوار (ج10، 53 و 91، چاپ دوم). بیروت: دار احیاء‌التراث العربی‏.
  32. محمدی ری‌شهری، محمد. (1391). دانشنامه قرآن و حدیث (ج1 و 7، مترجم: حمیدرضا شیخی). قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
  33. محمدیان شادباد، ‌زهرا؛ اسلام‌پناه، مهدی. (1397). مدیریت خداوند در تکامل جامعه ایمانی: سیر نزول آیات یا ایهاالذین آمنوا. تهران: منشور سمیر.
  34. مصباح یزدی، محمدتقی. (1387). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن. تهران: بین‌الملل.
  35. مصباح یزدی، محمدتقی. (1391). پندهای امام صادق (علیه السلام) به ره‌جویان صادق (چاپ سوم). قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
  36. مصباح یزدی، محمدتقی. (1392). مسئولیت متقابل اجتماعی. مجله پاسدار اسلام، (383)، صص 14-15.
  37. مصباح یزدی، محمدتقی. (27/06/1392). درس گفتار تبیین مفاهیم و کاربردهای حق در قرآن. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت‌الله مصباح یزدی:https://b2n.ir/z82334
  38. مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن (ج2). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  39. مطهری، مرتضی. (1372). مجموعه آثار، مقدّمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی (ج5 و 6، چاپ پنجم). تهران: صدرا.
  40. مطهری، مرتضی. (1382). ده گفتار (چاپ نوزدهم). تهران: صدرا.
  41. مطهری، مرتضی. (بی‌تا). قیام و انقلاب مهدی# (چاپ ششم). تهران: صدرا.
  42. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1374). تفسیر نمونه (ج1، 3، 4، 7، 17، 20 و 22). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  43. میبدی، احمد بن ابی‌سعد. (1371). کشف‌الاسرار و عده الابرار (ج4). تهران: امیرکبیر.
  44. میرمدرس، موسی. (1380). جامعه برین. قم: بوستان کتاب.