نقد و ارزیابی هرمنوتیک فلسفی گادامر براساس معیارهای ناظر به مفسر با تأکید بر دیدگاه‌های تفسیری علامه طباطبایی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای تفسیر تطبیقی و مدرس حوزه و دانشگاه. مجتمع آموزش علوم اسلامی عالی کوثر. تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سؤال است که هرمنوتیک فلسفی گادامر چگونه براساس معیارهای ناظر به مفسر قابل نقد و ارزیابی است. این نقد و ارزیابی با روش توصیفی - تحلیلی و با تأکید بر دیدگاه‌های تفسیری علامه طباطبایی صورت می‌گیرد. بررسی این مسئله حکایت از آن دارد که هرمنوتیک فلسفی گادامر، یکی از سبک‌های مختلف دانش فرایند فهم متن است که با محور قرار‌دادن ماهیت فهم متن (مثلاً متون مقدس) و با همانی‌دانستن نگرش مؤلف و مفسر، معیارهایی چون پیش‌داوری و تاریخ‌مندی در فهم، دوره پایان‌ناپذیر از فراینده فهم متن را ایجاد کرده و با ‌دادن اختیار تام به مفسر موجب کثرت‌گرایی از فهم متن و درواقع تفسیر به رأی شده است. این دیدگاه را می‌توان با توجه به دیدگاه‌های تفسیری علامه طباطبایی نقد کرد. ایشان با ارائه معیارهایی چون داوری و استنطاق عادلانه، دوری از علائق و پیش‌دانسته‌های مفسر در فهم متن، نقش و مراد مؤلف را از میان نبرده است؛ ازاین‌رو موجب گسترش کمّی و کیفی فهم از متن (متون مقدس) و کارآمدی و عدم تفسیر به رأی و تحمیل سلائق و نظریات مفسر بر متن شده است.

کلیدواژه‌ها


* قرآن کریم
* نهج البلاغه
1. استادى، رضا. (1383). آشنایى با تفاسیر. تهران: نشر قدس.
2. اشمیت، لارنس کندی. (1395). درآمدی بر فهم هرمنوتیک (مترجم: بهنام خداپناه). تهران: ققنوس.
3. الأوسی، علی. (1405ق). الطباطبائى و منهجه فى تفسیر المیزان. تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
4. بهجت‌پور، عبدالکریم. (1391). تفسیر فریقین (تاریخ، مبانی، اصول، منابع). قم: آثار 
نفیس.
5. جوادی آملی، عبدالله. (بی‌تا). سیره تفسیری علامه طباطبایی؛ شناختنامه علامه طباطبایی. قم: بی‌نا.
6. جوادی آملی، عبدالله. (1390). تفسیر تسنیم. قم: اسراء. 
7. خمینی، روح‌الله. (1372). تفسیر سوره حمد. قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
8. سعیدی روشن، محمدباقر. (1376). اسباب یا زمینه‌های نزول آیات قرآن. قم: زمزم هدایت.
9. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1393ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: الاعلمی.
10. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1386). قرآن در اسلام. قم: بوستان کتاب.
11. قدسی، احمد. (1372). مبانی و قواعد استنباط از قرآن و حدیث. قم: موسسه امام خمینی(ره).
12. گادامر، هانس گئورگ. (2006م). فلسفه التاویل(الاصول، المبادی، الاهداف) (مترجم: محمد شوقی الزین). الجزائر: الدار العربیه للعلوم.
13. گروندن، ژان. (1393). هرمنوتیک (مترجم: محمدرضا ابوالقاسمی). تهران: ماهی.
14. لسانی فشارکی، محمدعلی. (1360). شرح فشرده‌ای بر المیزان. تهران: نهضت زنان مسلمان.
15. هایدگر، مارتین و همکاران. (1377). هرمنوتیک مدرن (گزینه جستارها) (مترجمان: بابک احمدی، مهران مهاجر و محمد نبوی). تهران: نشر مرکز.
16. Hirsch, E. D. (1967). Validity in Interpretation, New Haven and London, Yale university
17. Kalle, Puolakka. (2009). Reconsidering Relativism andIntentionalism in Interpretation, University of Helsinki.
18. Mueller; Vollmer , Kurt,Basil Blackwell (1986) The Hermeneutics Reader 
19. Wachterhauser, brice. (2002). Getting it Right: Relativism, Realism, and Truth, in The Cambridge Companion to Gadamer, Edition, Robert J. Dostal, New York, Cambridge University press.
20. Warnke, Georgia, Gadamer, Hermeneutic. (1987). Tradition and Reason, Polity Press.
21. Weberman, David. (2000). A New Defense of Gadamer's Hermeneutics. Philosophy and Phenomenological Review 60, no.1 (January): pp. 45-65.