بررسی جواز یا عدم جواز استفاده از تولیدات تراریخته از منظر قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد واحد قائمشهر

2 استادیار دانشگاه ازاد اسلامی قائمشهر

چکیده

با پیشرفت دانش بشری، انسان توانست در مقام خلیفه الهی دست به تسخیر طبیعت بزند. نمونه بارز آن موفقیت در علم بیوتکنولوژی برای تغییر ژن گیاهان و موجودات است. مقاله حاضر که به روش توصیفی - تحلیلی سامان یافته است با هدف بررسی تراریخته از منظر آیات قرآن به نقد و بررسی دیدگاه موافقان و مخالفان می‌پردازد و در پاسخ به این پرسش است که آیا محصولات تراریخته از منظر قرآن قابل استفاده‌اند یا خیر و دیدگاه معتدلی ارائه می‌کند. یافته‌های پژوهش پیشِ رو بیانگر آن است که عمده‌ترین دلیلی قرآنی که مخالفان تولید تراریخته به آن استناد کرده‌اند، تمسک به آیه 119 سوره نساء و آیه30 سوره اسراء است. آنان چنین عملی را مغایر با قوانین آفرینش الهی و کرامت انسان تلقی کرده‌اند. برخی دیگر در مقابل دیدگاه مخالفان به آیاتی چون جواز تسخیر بشر در کائنات و جانشینی وی از طرف خداوند در زمین تمسک جسته‌اند. این مقاله با ارائه نظری بینابین با عنایت به مقتضیات زمان و ضروریات زیستی انسان در جهان معاصر، به‌کارگیری این محصولات جدید را امری اجتناب‌ناپذیر می‌داند؛ البته مشروط بر اینکه ضرر و خطر استفاده از این محصولات آشکار و مسلم نباشد و شرایط مجاز مصرف آن بر شرایط رعایت اصل احتیاط ترجیح نداشته باشد.

کلیدواژه‌ها


* قرآن کریم
1. امانی، علیرضا. (1392). جبران خسارات در بیوتکنولوژی. حقوق راه وکالت، 5(10)، صص 63-81.
2. اسمعیلی پرزان، مریم؛ رجائی‌پور، مصطفی و رزمی، سید محسن. (1396). دستکاری ژنتیکی و ممنوعیت ضرر در اسلام. اخلاق زیستی، (23)، صص 49-60.
3. بیگدلی، سعید؛ امین بدیع‌صنایع اصفهانی، امین. (1393). مبنای مسئولیت مدنی ناشی از محصولات غذایی اصلاح‌شدۀ ژنتیکی (تراریخته) (مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی)؛ مطالعات حقوق تطبیقی، 5(2)، صص 287-316.
4. پورداود، مهدی؛ بحری شعبانی‌پور، امیرهوشنگ و محمدی‌زاده، فلورا. (1395).بررسی محصولات تراریخته از دیدگاه دینی و سیاسی، همایش محصولات تراریخته در خدمت تولید غذای سالم. حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار. دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان.
5. جعفری، علی‌اکبر. (1394). حقوق بشر در حکومت شیعی پیشگام حقوق بشر بین الملل. جستارهای سیاسی معاصر، 6(15)، صص 1-17.
6. رهنما، حسن. (1387). اخلاق زیستی و تولید محصولات تراریخته. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 3(1و2)، صص 1-14.
7. شهبازی، حشمت اله؛ تقی‌زاده، ابراهیم و شهبازی‌نیا، مرتضی. (1396). حقوق بشر در حقوق خصوصی. فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، 5(19)، صص 73-96.
8. عباسی، محمود؛ رزمخواه، نجمه و حیدری، بهار. (1393). محصولات غذایی تراریخته و چالش‌های پیش‌رو از منظر اخلاق زیستی و حق بر غذا. فصلنامه اخلاق زیستی، 4(12)، صص 65-79.
9. علیدوست، ابوالقاسم؛ حسینی کمال‌آبادی، سید مرتضی. (1396). مبانی فقهی مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته. فصلنامه تخصصی دین و قانون، (14)، صص 11-48.
10. غنی‌زاده، مهدیه. (1397). حکم تکلیفی تولید محصولات تراریخته از منظر فقه امامیه؛ دوفصلنامه مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی، 7(2)، صص 267-279.
11. قدرتی، فاطمه. (1399). تحلیلی بر ادله مشروعیت دستکاری ژنتیکی مواد غذایی؛ آموزه های فقه مدنی؛ (22)، صص 254-276.
12. مهدی‌زاده، مهرانگیز؛ ربیعی، مریم؛ آل‌بویه، محمود و رستگار، حسین. (1390). برچسب‌گذاری موادغذایی یا تراریخته و حقوق مصرف‌کنندگان. فصل‌نامه حقوق پزشکی، 5(16)، صص 115-129.
13. واحدی، مرتضی؛ ملا ابراهیمی، عماد؛ ارزانیان، کرم‌الهی و نوربخش. (1393). بررسی ابعاد حقوقی تولید و کاربرد محصولات تراریخته با تاکید بر قانون ایمنی زیستی، پروتکل کارتاهنا، پروتکل ناگویا. منتشر شده در کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش ها با محوریت کشاورزی ، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری. https://civilica.com/doc/354698/
14. یزدان‌پناه، مسعود؛ فروزانی، معصومه و بختیاری، زیبا. (1395). بررسی تمایل کارشناسان جهادکشاورزی خوزستان نسبت به محصولات کشاورزی تراریخته. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 12(1)، صص 103-117.
15. شاه‌نجات بوشهری، علی‌اکبر؛ فخر طباطبایی، سیدمحمد. (1380). اثرنگاری پروتئنی جمعیت‌های گندم تائودار در ایران. مجله علوم کشاورزی ایران، 32(3)، صص 567-573.