نقد شبهه خیانت برخی پیامبران به خلق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علوم قرآنی، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

پیامبران در ایفای رسالت الهی و خیرخواهی برای مردم هیچ‌گونه کوتاهی نداشتند؛ اما برخی با استناد به شماری از روایات ناصحیح درباره برخی پیامبران، مانند حضرت داوود و پیامبر اکرم9 سخن از خیانت به میان آورده‌اند؛ درحالی‌که آنان از خیانت به خدا و مردم پیراسته‌اند. افزون بر حکم کلی قرآن درباره پیراستگی پیامبران از خیانت به مردم، این کتاب آسمانی از برخی پیامبران مانند اسماعیل بن حزقیل، یوسف، موسی و پیامبر اکرم9، با نام یاد می‌کند که از خیانت به مردم پیراسته بودند. درباره خیانتِ فرستادگان الهی شبهه‌ای مطرح شده است که از سر ناآگاهی یا غرض‌ورزی است. در نوشتار پیش ‌رو شبهه خیانت به خلق که به برخی پیامبران نسبت داده شده، بررسی و پاسخ داده شده است و پیراستگی آنان از خیانت به مردم ثابت و روشن شده است. پیامبران از رفتارهایی که قرآن کریم آنها را خیانت به مردم شمرده از قبیل تصرف ناروا در اموال مردم، هتک ناموس، کشف و افشای اسرار و بدعهدی با مردم، به دورند. در این مقاله که با صبغه شبهه‌پژوهشی و به روش کتابخانه‌ای و تحلیلی اسنادی انجام گرفته است، ضمن پاسخ به دو مورد از شبهه خیانتِ مطرح‌شده درباره حضرت داوود و پیامبر اکرم9، نتیجه گرفته شده است پیامبران از خیانت به مردم پیراسته‌اند.

کلیدواژه‌ها


* قرآن کریم.
1.    ابن‌اثیر، عزالدین ابی‌الحسن علی بن ابی‌الکرم. (1386ق/1966م). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار صادر.
2.    ابن‌حجر، شهاب‌الدین. [بی‌تا]. فتح الباری (چاپ دوم). بیروت: دارالمعرفة.
3.    ابن‌عبدالبر، ابی‌عمر یوسف بن عبدالبر النمری القرطبی. [بی‌تا]. الدرر. [بی‌جا]: [بی‌نا].
4.    ابن‌هشام، ابومحمد عبدالملک بن هشام بن ایوب. (1383ق/ 1963م). السیرة النبویة. (تحقیق: محمد محیی‌الدین عبدالحمید). قاهره: مکتبة محمد علی صبیح و اولاده.
5.    احمدی میانجی، علی. (1998م). مکاتیب الرسول. قم: دارالحدیث.
6.    اسماعیلی، مهران. (1386). بنى‌قَینُقاع از قبایل یهودى یثرب. دایرة‌المعارف قرآن کریم (ج6، صص254-261). قم: بوستان کتاب.
7.    امینی، عبدالحسین. (1387ق/1976م). الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (چاپ سوم). بیروت: دار الکتاب العربی.
8.    ایزوتسو، توشیهیکو. (1378). مفاهیم اخلاقی - دینی در قرآن مجید (ترجمه: فریدون بدره‌ای). تهران: فرزان.
9.    بلخى، مقاتل بن سلیمان. (1423ق).‏ تفسیر مقاتل بن سلیمان (تحقیق: عبد الله محمود شحاته)‏. بیروت: دار احیاء التراث‏‏.
10.    بیهقی، احمد بن ‌الحسین. [بی‌تا]. السنن الکبرى. بیروت: دارالفکر.
11.    بیهقی، احمد بن‌ الحسین. [بی‌تا]. معرفة السنن و الآثار. بیروت: دارالکتب العلمیة.
12.    جوادی آملی، عبدالله. (1388). تسنیم تفسیر قرآن کریم. قم: مرکز نشر اسراء.
13.    دکتر سها (نام مستعار). (1393). نقد قرآن (ویرایش دوم). [بی‌جا]: [بی‌نا].
14.    راغب اصفهانى، حسین. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. دمشق بیروت: دارالعلم الدار الشامیة.
15.    سجستانی، سلیمان ‌بن ‌الاشعث. (1410ق/1990م). سنن ابی‌داود (تحقیق و تعلیق: سعید محمد اللحام). بیروت: دارالفکر.
16.    سیوطى، جلال الدین. ‏(1404ق). الدر المنثور فى تفسیر المأثور. قم‏: کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى.
17.    شمس شامی، محمد بن‌ یوسف. (1414ق). سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد. بیروت: دارالکتب العلمیه.
18.    صدوق، محمد بن علی. (1362). الامالی. تهران: انتشارات کتابخانه اسلامیه.
19.    طبرسى، فضل ‌بن حسن. (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏ (چاپ سوم). تهران: انتشارات ناصر خسرو.‏
20.    طبرى، محمد بن ‌جریر. (1412ق). جامع البیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دارالمعرفه.‏
21.    طوسى، محمد بن حسن. [بی‌تا]. ‏التبیان فى تفسیر القرآن‏. بیروت: دار احیاء التراث العربى‏.
22.    عاملی، سیدجعفر مرتضی. (1426ق/ 1385). الصحیح من سیرة النبی الاعظم. قم: دارالحدیث.
23.    عروسى حویزى، عبدعلى بن جمعه. (1415ق)‏. تفسیر نور الثقلین (تحقیق: سیدهاشم رسولى محلاتى، چاپ چهارم)‏. قم: انتشارات اسماعیلیان‏.‏
24.    عسکری، سیدمرتضى. (1410ق/1990م). معالم المدرستین. بیروت: مؤسسة النعمان.
25.    علی، جواد. (1972م). المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام. بیروت: دارالعلم للملائین.
26.    فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن ‌عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب (چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث العربى.‏
27.    فیروزآبادى، محمد بن ‌یعقوب. (1415ق). ‏القاموس المحیط. بیروت: دارالکتب العلمیه.
28.    کتاب مقدس، عهد عتیق و عهد جدید که از زبان‌های اصلی عبرانی و کلدانی و یونانی ترجمه شده است، به همت انجمن پخش کتب مقدس در میان ملل، [بی‌تا]، [بی‌جا].
29.    مصطفوی، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
30.    کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق)‏. الکافی (مصحح: على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى). تهران: دارالکتب الاسلامیة.
31.    مکی بن حموش. (2011م). تفسیر الهدایه الی بلوغ النهایه فی علم معانی القرآن و تفسیره و احکامه و جمل من فنون علومه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
32.    واقدی، محمد بن عمر. (1405ق). المغازی. [بی‌جا]. نشر: دانش اسلامی.
33.    یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب. [بی‌تا]. تاریخ الیعقوبی. بیروت: دار صادر.