رابطه فقه القرآن و تربیت جسمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی

چکیده

تربیت فرایند پرورش‌دادن و به فعلیت‌درآوردن استعدادهای گوناگون انسان در ابعاد مختلف آن با اصول و برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده است، به‌گونه‏ای که انسان‏ها در حرکتی آزادانه و آگاهانه با پذیرش درونی، رشد و بالندگی خویش را در مسیر حرکت به کمال و ارزش‏های مطلوب استمرار بخشند. تربیت از منظرهای گوناگون به انواعی تقسیم می‌شود که یکی از آنها تربیت جسمانی است. پرسش اصلی این است که چه رابطه‌ای میان احکام فقهی قرآنی و تربیت جسمانی وجود دارد؟ به بیان دیگر آیا احکام فقهی قرآنی به‌گونه‌ای تشریع شده‌اند که در راستای تربیت جسمانی هم باشند یا تنها به تربیت روحی و عقلانی توجه کرده‌اند. پژوهش پیش ‏رو به روش توصیفی- تحلیلی و براساس منابع کتابخانه‌ای به این پرسش پاسخ می‌دهد و به این نتایج دست یافته است: 1. فقه القرآن سه مبنا دارد: اختیار تکوینی، توانایی فردی و سرشت تشخیص خوبی از بدی و درستی از نادرستی. 2. قرآن کریم در سه بُعد تغذیه، بهداشت و ورزش احکامی را در راستای تربیت جسمانی مطرح کرده است. 3. از دیدگاه قرآن طیب‌بودن و ضررنداشتن تغذیه معیار تغذیه برای تربیت سالم جسمانی است؛ بنابراین احکامی که موجب ضرر به جسم باشد، از دیدگاه قرآن وجود ندارد، به‌جز موارد تزاحمِ با اهم مانند جهاد. رویکرد فقهی - قرآنی می‌تواند بیانگر نوآوری و اهمیت پژوهش پیشِ ‌روی باشد.

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن کریم.

    1. ابن‌فارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغة قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    2. اعرافی، علیرضا. (1391). فقه تربیتی (تحقیق و نگارش: سیدنقی موسوی). قم: مؤسسه فرهنگی و هنری اشراق و عرفان.
    3. جزیری، عبدالرحمن. (1406ق). الفقه علی المذاهب الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث.
    4. حر عاملی، محمد. (1396ق). تفصیل وسائل الشیعة. تهران: مکتبة الاسلامیّه.
    5. حکیم، سیدمحسن. (1404ق). مستمسک العروة الوثقی. قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی.
    6. خمینی، روح الله. (1380). تحریر الوسیلة (چاپ نهم). قم: انتشارات دارالعلم.
    7. راغب اصفهانی، حسین. (1412ق). مفردات الفاظ القرآن (تحقیق: صفوان عدنان). بیروت: دارالقلم.
    8. شهید ثانی، زین‌الدین. (1374). الروضة البهیة. تهران: المکتبة الاسلامیة.
    9. شیخ بهایی، محمدحسین. (1411ق). مفتاح الفلاح. بیروت: دارالاضواء.
    10. طباطبایی محمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن (چاپ پنجم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    11. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم. [بی‌تا]. العروة الوثقی. تهران: المکتبة العلمیة الاسلامیة.
    12. طبرسی، فضل ‌بن حسن. (1406ق). مجمع البیان (تحقیق: رسولی محلاتی و یزدی طباطبایی، چاپ دوم). بیروت: دارالمعرفة.
    13. عروسی حویزی، عبدعلی. (1415ق). تفسیر نور الثقلین (چاپ چهارم). قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
    14. فیومی، احمد. (1405ق). المصباح المنیر. قم: دارالهجرة.
    15. مجلسی محمدباقر. (1403ق)، بحار الانوار (چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الوفاء.
    16. مصطفوی، حسن. (1360). التحقیق فی کلمات القرآن. تهران: مؤسسة الطباعة و النشر.
    17. مطهری، مرتضی. (1386). مجموعه آثار. قم: انتشارات صدرا.
    18. مکارم شیرازی، ناصر. (1379). تفسیر نمونه (چاپ سی و نهم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    19. ناظم‌الاطباء، علی‌اکبر. (1343). فرهنگ نفیسی. تهران: کتابفروشی خیام.
    20. نجفی، محمدحسن. (1365). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام (تحقیق: عباس قوچانی، چاپ هفتم). بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.