مرجعیت علمی قرآن با تأکید بر اندیشه‌های قرآن‌شناختی رشید رضا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

گستره مرجعیت علمی قرآن و تعیین مرزهای آن از مهم‌ترین مبانی قرآن‌شناختی تفسیر است و کسی از مفسران سترگ از این مبنا غفلت نکرده است. در باب گستره مرجعیت قرآن سه نظریه ارائه شده است: 1. قرآن بیانگر همه حقایق هستی است؛ 2. قرآن بیانگر عوامل سعادت جهان آخرت است؛ 3. قرآن بیان‌کننده عوامل سعادت دنیا و آخرت است. در این پژوهش که با روش کتابخانه‌ای- اِسنادی و تحلیل محتوایی، توصیفی و استنباطی می‌باشد، هدف از موضوع پژوهشی پیش‌‌رو، تعیینِ گستره مرجعیتِ علمی قرآن با تأکید بر اندیشه‌های قرآن‌شناختی رشید رضا است. رشید رضا از پیشتازان نهضت بازگشت به قرآن و مؤلف تفسیر المنار، مانند بسیاری از مفسران در تفسیر خود به واکاوی و تبیینِ گستره مرجعیت علمی قرآن پرداخته و ذیل آیه سوم سوره مائده، گستره مرجعیت علمی قرآن را بررسی کرده است. وی با استناد به آیات 89 نحل، 38 انعام و 9 اسراء توضیح می‌دهد قرآن چگونه می‌تواند بیانگر همه چیز باشد. نظر رشید رضا در باب مرجعیت عملی قرآنی با سومین نظریه پیش‌گفته سازگار است و در نتیجه وی بر این باور است که هر آن چه مربوط به شریعت است در قرآن یافت می‌شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. * قرآن.

    * نهج البلاغه. (ترجمه: محمد دشتی). تهران: انتشارات زهد.

    1. ابن‌فارس، احمد. (1411ق). معجم مقاییس اللغة. بیروت: دارالجیل.
    2. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). ‏لسان العرب‏. (چاپ سوم). بیروت: دار صادر.
    3. انوری، حسن. (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
    4. بازرگان، مهدی. (1388). مجموعه آثار. بعثت (2). تهران: شرکت سهامی انتشار.
    5. بخاری، محمد بن اسماعیل. (بی‌تا). التاریخ الکبیر. بیروت: دارالفکر.
    6. خمینی، روح‌الله. (1361). صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای امام خمینی. تهران: سروش.
    7. خمینی، روح‌الله. (1373). انوار الهدایه فی التعلیقه علی الکفایه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    8. خمینی، روح‌الله. (1394). ولایت فقیه. (چاپ بیست و نهم). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    9. خمینی، روح‌الله. (بی‌تا). کشف اسرار. (بی‌جا): (بی‌نا).
    10. خویی، ابوالقاسم. (1394ق). البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    11. دهخدا، علی‌اکبر. (1373). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران. مؤسسه لغتنامه دهخدا.
    12. رشیدرضا، محمد. (1414ق). تفسیرالقرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار. (چاپ سوم). بیروت: دارالمعرفه.
    13. روآ، الیویه. (1378)‌. تجربه اسلام سیاسی. (ترجمه: محسن مدیر شانه‌چی و حسین مطیعی امین). تهران: الهدی.
    14. زمخشری، محمود بن عمر. (1417ق). الکشّاف. عن حقائق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل. بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
    15. سروش، عبدالکریم. (1373). قبض و بسط تئوریک شریعت. (چاپ سوم). تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
    16. سروش، عبدالکریم. (1376). مدارا و مدیریت. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
    17. سروش، عبدالکریم. (1385). بسط تجربه نبوی. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
    18. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمان بن ابی‌بکر. (1408ق). معترک الاقتران فی اعجاز القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیة .
    19. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمان بن ابی‌بکر. (بی‌تا). الاتقان فی علوم القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    20. صدوق، محمد بن علی. (1403ق). معانی الاخبار. (تصحیح: علی‌اکبر غفارى). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    21. ضیایی‌فر، سعید. (1382). جایگاه مبانی کلامی در اجتهاد. قم: بوستان کتاب.
    22. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1372). المیزان فی تفسیر القرآن. (چاپ پنجم). تهران: دارالکتب الاسلامیة.
    23. طبرسی، فضل بن الحسن. (1408ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. (چاپ دوم). بیروت: دارالمعرفة.
    24. طبری، محمد بن جریر. (1420ق). جامع البیان عن تأویل آی القرآن. بیروت: دار ابن‌کثیر.
    25. طوسی‌، محمد بن‌ الحسن. (1409ق). ‌التبیان فی تفسیر القرآن. قم: مکتبة الاعلام الاسلامی .
    26. عوده، عبدالقادر. (بی‌تا). التشریع الجنایی الاسلامی مقارنا بالقانون الوضعی. بیروت: دارالکاتب العربی.
    27. فیروزآبادی، محمد بن ‌یعقوب. (1407ق). القاموس المحیط. (ج 3). بیروت: مدرسه الرسالة.
    28. فیض کاشانى، ملامحسن. (1415ق). ‏تفسیر الصافى‏. (تحقیق حسین اعلمى). (چاپ دوم). تهران: انتشارات الصدر.
    29. قادری، حاتم. (1378). اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران. تهران: سمت.
    30. مجلسی، محمدباقر. (1404ق). بحارالانوار. بیروت: مؤسسةالوفاء.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار