A Comparative Approach to the Semantic Components of Khurūj in the Qur’an with Emphasis on Conceptual Relations

Document Type : Original Article

Authors

1 Associate Professor, University of Qur’anic Sciences and Teachings, Qom, Iran.

2 M.A. Graduate, University of Qur’anic Sciences and Teachings, Qom, Iran.

Abstract

One of the effective methods for gaining deeper understanding and uncovering semantic subtleties in religious texts is the analysis of conceptual relations among words and the examination of their semantic structures. This approach is particularly important in the study of Qur’anic texts, which possess remarkable linguistic and semantic richness. The present study, using a systematic semantic-analysis approach and employing a descriptive–analytical method, identifies and analyzes the semantic concept of khurūj (exit/emergence) and the words that share the highest number of semantic components with this concept. The findings indicate that khurūj refers, in its general sense, to emergence and manifestation. Burūz denotes emerging and becoming apparent after being hidden, and it often refers to scenes of battle and combat. Buzūgh emphasizes the beginning of rising and appearing, along with gradual unfolding. Shurūq refers to the direction and place of rising. Tulū‘ means appearing and manifesting, and also rising and gaining prominence. Ẓuhūr refers to becoming visible after being concealed. Budūw applies to anything that comes into existence suddenly and initially, beginning something new and unprecedented. Fuṭūr refers to splitting and opening something firm and solid over a long duration. Despite their shared general semantic domain of “khurūj,” these words contain subtle semantic distinctions that significantly influence their precise usage across different Qur’anic contexts. These nuances play a major role not only in understanding the exact meaning of the verses but also in their interpretation and exegesis.
 

Keywords

References

  1. * قرآن کریم.

    1. آلوسی، ابوالفضل شهاب الدین. (1417ق). روح المعانی (ج16). بیروت: دارالفکر.
    2. ابن درید، محمد بن حسن. (1426ق). جمهرة اللغه (ج1، 2، 3). مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی.
    3. ابن سیده، علی بن اسماعیل. (1421ق). المحکم والمحیط الاعظم (ج5، 9). بیروت: دارالکتب العلمیه.
    4. ابن عاشور، محمد طاهر. (بی‌تا). التحریر والتنویر (ج18، 21). بیروت: مؤسسه تاریخ.
    5. ابن عجیبه، احمد. (1419ق). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید (ج3). قاهره: حسن عباس زکی.
    6. ابن فارس، احمد. (1404ق). معجم مقائیس اللغه (ج1، 3، 4). قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    7. ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو. (1409ق)، تفسیر القرآن العظیم (ج5). بیروت: دارالمعرفه.
    8. ابن معروف، محمد بن عبد الخالق. (بی‌تا). ‌فرهنگ کنز اللغات (ج1، 2). تهران: مکتبة المرتضویة.
    9. ابن منظور، محمّد بن مکرم. (1413ق). لسان العرب (ج1، 4، 10، 14). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    10. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. (1371). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن‏ (محقق: محمدجعفر یاحقی و مهدی ناصح، ج12). . مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی.
    11. ازدی، عبدالله بن محمد. (1387). کتاب الماء (ج1). تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.
    12. ازهری، ابو منصور محمد بن احمد. (بی‌تا). تهذیب اللغه (ج8، 13). بی‌جا: بی‌نا.
    13. باقری، مهری. (1374).‌ مقدمات زبان شناسی. تبریز: دانشگاه تبریز.
    14. بیضاوی، ناصرالدین. (بی‌تا). انوار التنزیل و اسرار التأویل (ج2، 4). بیروت: مؤسسه
      اعلمی.
    15. پالمر، فرانک. (1346). نگاهی تازه به معنی‌شناسی (مترجم: کوروش صفوی). تهران: نشر مرکز.
    16. ثعالبی، عبد الرحمن بن محمد. (1418ق). الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن (ج3). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    17. ثعلبی، ابو محمد بن عاشور. (1422ق). الکشف و البیان (ج2، 8، 9). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    18. جعفری احمد؛ قاسمی‌زاد، علیرضا؛ سلمان‌پور، محمدجواد؛ دهقان باغی، سیدروح الله. (1396). «دابّة الارض یا پدیده‌ای از رخداد انرژی».پژوهشهای قرآنی، 22(83)، صص138-161.
    19. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1404ق). الصحاح: تاج اللغه و صحاح العربیه (ج1، 2، 3). بیروت: دارالعلم.
    20. حسینی شیرازی، سیدمحمد. (1423ق). تبیین القرآن (ج1). بیروت: دارالعلوم.
    21. حیدری، محمد. (1423ق). معجم الافعال المتداولة و مواطن استعمالها. قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة.
    22. راغب اصفهانی، حسین. (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم.
    23. زبیدی، محب‌الدین. (1414ق). تاج العروس (ج7، 11، 13). بیروت: دار الفکر.
    24. زمخشری، محمود بن عمر. (1386). مقدمة الادب (محقق: مهدی محقق). تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و دانشگاه مک گیل.
    25. زمخشری، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف (ج2، 3). بیروت: دارالکتاب العربی.
    26. زمخشری، محمود بن عمر. (بی‌تا). اساس البلاغه. بی‌جا: بی‌نا.
    27. سبزواری، محمد. (1406ق). الجدید فی تفسیر القرآن (ج3). بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
    28. سبزواری، محمد. (1419ق). إرشاد الأذهان إلی تفسیر القرآن. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
    29. سجستانی، محمد بن عزیز. (1416ق). نزهة القلوب فی تفسیر غریب القرآن العزیز. سوریه: دار قتیبه.
    30. سمرقندی، ابولیث نصر بن محمد. (1413ق). تفسیر سمرقندی (ج2). بیروت: دارالکتب العلمیه.
    31. شبر، سیدعبدالله. (1412ق). تفسیر القرآن الکریم. بیروت: دارالبلاغة للطباعة والنشر.
    32. شریف لاهیجی، محمد بن علی. (1373). تفسیر شریف لاهیجی (ج1). تهران: دفتر نشر داد.
    33. صاحب بن عباد، اسماعیل. (1414ق). المحیط فی اللغة (ج3، 9). بیروت: عالم الکتب.
    34. صادقی تهرانی، محمد. (1406ق). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة (ج15). بیروت: مؤسسه الأعلمی.
    35. صفوی، کوروش. (1379). ‌درآمدی بر معناشناسی. تهران:‌ سوره‌ مهر.
    36. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن (ج12). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    37. طبرسی، فضل بن حسن. (1376). مجمع البیان فى تفسیر القرآن ‏(ج3، 4، 5، 6، 7، 8، 9، 10). بیروت: دارالمعرفه.
    38. طریحی، فخرالدین بن محمد. (1375). مجمع البحرین (ج1). تهران: مکتبة المرتضویه.
    39. طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن (ج4، 7). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    40. طیب، عبدالحسین. (1369). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. (ج8). تهران: اسلام.
    41. عسکری، ابوهلال. (1412ق). معجم الفروق اللغویه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    42. غلامی، محمد. (1400). «بررسی فقه الحدیثی گزارش "فَإذَا کَانَت مِنَ اللهِ فِیه المَشیئَةُ خَرَجَ" با تأکید بر معنای واژه خروج امام مهدی#». مطالعات مهدوی. 12(53)، صص 7-20.
    43. فخرالدین رازی، محمد بن عمر. (1413ق). التفسیر الکبیر: مفاتیح الغیب(ج2، 12). بیروت: دارالکتب العلمیه.
    44. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1414ق). العین (ج1، 2، 3، 5). قم: اسوه.
    45. فیروزآبادی، مجدالدین. (1412ق). القاموس المحیط (ج3، 4). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    46. فیومی، احمد بن محمد. (1405ق). المصباح المنیر. قم: دارالهجره.
    47. قرشی، سیدعلی‌اکبر. (1371). قاموس قرآن (ج1)، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    48. کاشانی، ملافتح الله. (بی‌تا). منهج الصادقین (ج1). تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
    49. الکفوى، ابوالبقاء. (1412ق). الکلیات. بیروت: مؤسسة رسالت.
    50. ماوردی، ابوالحسن علی بن محمد. (1412ق). النکت و العیون (ج3). بیروت: دارالکتب العلمیه.
    51. محلی، جلال‌الدین و سیوطی جلال‌الدین. (1416ق). تفسیر الجلالین (ج1). بیروت: مؤسسة النور.
    52. مدنی، علیخان بن احمد. (1426ق). الطراز الأول و الکناز لما علیه من لغة العرب المعول (ج8). مشهد: مؤسسة آل البیت^ لإحیاء التراث.
    53. مشهدی، محمد بن محمد. (1366). کنز الدقائق و بحر الغرائب (ج12). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    54. مصطفوى، حسن. (1374). التحقیق فی کلمات القرآن (ج1، 7). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد سازمان چاپ و انتشارات.
    55. مطرزی، ناصر بن عبدالسید؛ فاخوری، محمود؛ مختار، عبدالحمید. (1399). المغرب فی ترتیب المعرب (ج2). حلب: مکتبة أسامة بن زید.
    56. مظهری، ثناءالله. (1412ق). تفسیر مظهری (ج6). کویته: مکتبة رشدیه.
    57. مکارم شیرازی، ناصر. (1379). الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل. (ج6). قم: مدرسة الامام علی بن أبی طالب×.
    58. موسی، حسین یوسف، صعیدی، عبدالفتاح. (1410ق). الإفصاح فی فقه اللغة. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
    59. مهنا، عبدالله علی. (1413ق). لسان اللسان: تهذیب لسان العرب (ج1، 2). بیروت: دارالکتب العلمیة.
    60. مهیار، رضا؛ بستانی، فواد افرام. (1375). فرهنگ ابجدی. تهران: اسلامی.
    61. واحدی نیشابوری، ابوالحسن علی بن احمد. (1415ق). الوسیط فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    62. واعظ‌زاده خراسانی، محمد. (1419ق). المعجم فى فقه لغه القرآن (ج5). مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
    63. هروی، ابوعبید احمد بن محمد. (1419ق). الغریبین فى القرآن و الحدیث (ج2). احمد فرید مزیدی. ریاض: مکتبة نزار مصطفى الباز.

     

Studies of Qur̓anic Sciences
Volume 7, Issue 3 - Serial Number 25
December 2025
Pages 63-94

Files

History

  • Receive Date: 30 May 2025
  • Revise Date: 27 August 2025
  • Accept Date: 08 September 2025
  • Publish Date: 01 October 2025

Share

How to cite

Statistics