The accountability of animals is a topic that requires thorough investigation into its scientific foundations, as well as relevant Quranic verses and narrations. Such research enhances our understanding and deeper knowledge of narrations and verses concerning resurrection, as well as verses and hadiths related to the will, choice, and glorification of animals. Therefore, this study, employing a descriptive-analytical approach and referencing the interpretative perspectives of prominent exegetes, seeks to examine whether animals are accountable for their actions. Given that, according to certain Quranic verses, animals possess awareness, perception, will, choice, glorification, and resurrection—albeit within the limits of their existential capacity—and that birds, insects, and other creatures enjoy these attributes within their own existential ranks, it seems that animals should bear certain responsibilities in their worldly lives. This is because all the conditions and attributes necessary for accountability exist within them, albeit at a lower level compared to human beings.
Alusi, M. b. A. (1994). Ruh al-ma'ani fi tafsir al-Qur'an al-azim wa al-sab‘ al-mathani (Vol. 15, A. A. Atiya, Ed.). Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyya. [In Arabic]
Ansari, M. A. (1994). Al-Mawsu‘a al-fiqhiyya (Vol. 13). Qom: Majma‘ al-Fikr al-Islami. [In Arabic]
Asadi Rekabdar Kalayi, U.; Karimi-Nia, M.; Ansari Moghadam, M.; & Mohammadrezaei, G. (2021). A comparative study of the intelligence of nature from the perspective of Allameh Tabatabai and Ayatollah Mesbah Yazdi. Islamic Research and Studies of Humanities, 3(32), 64–76. [In Persian]
Azimi Shendabadi Moghaddam, A. (2009). The consciousness of creatures in the Qur’an and Hadith (Master's thesis). Faculty of Hadith Sciences. [In Persian]
Barqi, A. b. M. b. K. (1952). Al-Mahasin (Vol. 1, 2nd, J. Mowahhed, Ed.). Qom: Dar al-Kutub al-Islamiya. [In Arabic]
Hakim, S. M. T. (2010). Al-Usul al-‘Amma li al-Fiqh al-Muqaren. Tehran: Al-Majma‘ al-‘Alami li al-Taqrib bayn al-Madhahib al-Islamiya. [In Arabic]
Halabi, A. (1983). Al-Kafi fi al-fiqh (R. Ostadi, Ed.). Isfahan: Maktabat Amir al-Mu’minin. [In Arabic]
Hilli, A. J. (1998). Kashf al-Murad (Vol. 1, H. H. Amoli, Ed.). Qom: Islamic Publications Office. [In Arabic]
Hosseini Tehrani, S. M. (2002). Resurrection Studies (Vol. 9). Mashhad: Nur Malakut Quran. [In Persian]
Ibn al-Jawzi, A. A. (1987). Zad al-masir (Vol. 4). Beirut: Al-Maktab al-Islami. [In Arabic]
Ibn Arabi, M. (1983). Al-Futuhat al-Makkiyya (Vol. 1). Cairo. [In Arabic]
Ibn Babawayh (Sheikh Saduq), M. b. A. (1992). Man la yahduruhu al-faqih (Vol. 2, 2nd, A. A. Ghafari, Ed.). Qom: Islamic Publications Office. [In Arabic]
Ibn Babawayh, M. b. A. (1958). Uyun akhbar al-Rida (Vol. 2). Tehran: Danesh Publications. [In Arabic]
Ibn Manzur, M. b. M. (1993). Lisan al-Arab (Vols. 4, 9, 11). Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]
Javadi Amoli, A. (2006). Right and Obligation in Islam (2nd). Qom: Esra Publications. [In Persian]
Jazayeri, S. N. (2002). Nur al-Mubin fi Qisas al-Anbiya wa al-Mursalin (2nd). Qom: Dar al-Kutub. [In Arabic]
Kaf'ami, I. b. A. (1997). Al-Balad al-Amin wa al-Dar' al-Haseen. Beirut: Al-Alami Publications. [In Arabic]
Kulayni, M. b. Y. (1990). Al-Kafi (Vol. 5). Beirut: Dar al-Ta‘aruf li al-Matbuat. [In Arabic]
Makarem Shirazi, N., et al. (1992). Tafsir Namuneh (Vols. 5, 15, 10th). Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya. [In Persian]
Mazandarani, M. S. (2003). Sharh al-Kafi: Al-Usul wa al-Rawda (Vol. 7). Tehran: Al-Maktabah al-Islamiyyah. [In Arabic]
Mesbah Yazdi, M. T. (2002). Teaching Beliefs (Vol. 1). Tehran: International Printing and Publishing Company, Islamic Propaganda Organization. [In Persian]
Mesbah Yazdi, M. T. (2022). Teaching Philosophy (Vol. 2, 8th). Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Motahari, M. (n.d.). A collection of Professor Motahari’s Works (Vol. 27). Tehran: Sadr Publications. [In Persian]
Mufid, M. b. M. b. N. (1994). Al-Nukat al-‘Itiqadiya. Qom: World Conference of Sheikh al-Mufid. [In Arabic]
Mufid, M. b. M. b. N. (1994). Awail al-Maqalat fi al-Madhahib wa al-Mukhtarat. Qom: World Conference of Sheikh al-Mufid. [In Arabic]
Qarashi, S. A. (1992). Qamus al-Qur'an (Vol. 2). Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiya. [In Arabic]
Qurtubi, M. b. Y. (1985). Al-Jami‘ li-Ahkam al-Qur'an (Vol. 14). Tehran: Naser Khosrow Publications. [In Arabic]
Qutb Rawandi, S. b. H. (1989). Al-Khara'ij wa al-Kharayij (Vol. 1). Qom: Institute of Imam Mahdi. [In Arabic]
Raghib Isfahani, H. (1991). Mufradat Alfaz al-Qur'an. Beirut: Dar al-Qalam. [In Arabic]
Sadr al-Din Shirazi, M. b. I. (1981). Al-Hikma al-Muta‘aliya fi al-Asfar al-‘Aqliyya al-Arba‘a (Vol. 6, 3rd, A. Tabatabai, Commentary). Beirut: Dar Ihya al-Turath. [In Arabic]
Sadr al-Din Shirazi, M. b. I. (1981). Al-Shawahid al-Rububiyya fi al-Manhaj al-Suluki (2nd, J. Ashtiani, Ed.). Mashhad: Al-Markaz al-Jami‘i li al-Nashr. [In Arabic]
Seyyori Hilli, M (Fadhil Miqdad). (2002). Al-Lawami‘ al-Ilahiyya fi al-Mabahith al-Kalamiya (2nd, M. A. Qazi Tabatabai, Ed.). Qom: Office of Islamic Propagation. [In Arabic]
Shajari, M. (2004). The nature of humans from the perspective of Mulla Sadra and Ibn Arabi. Journal of the Faculty of Literature and Humanities, (191), 75. [In Persian]
Sobhani, J. (2004). Manshur-e Javid (Vol. 1). Qom: Imam Sadiq Institute. [In Persian]
Tabari, M. b. J. (1991). Jami‘ al-Bayan fi Tafsir al-Qur’an (Vols. 2, 30). Beirut: Dar al-Ma‘rifa. [In Arabic]
Tabarsi, F. b. H. (1993). Majma‘ al-Bayan fi Tafsir al-Qur’an (Vol. 4). Qom: Nasir Khosrow Publications. [In Arabic]
Tabatabai, S. M. H. (1995). Al-Mizan (Vol. 19, M. M. Mousavi Hamadani, Trans.). Qom: Publications Office. [In Persian]
Tabatabai, S. M. H. (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an (Vols. 7, 13, 17, 5th). Qom: Islamic Publications Office. [In Arabic]
Taheri-Nia, B., Nazari, A., & Bakhshi, M. (2019). Speech and communication of animals in the Qur’an. Lisan-e Mobin, 2(1), 179–196. [In Persian]
Taleqani, S. M. (1983). A light from the Quran (Vol. 3, 4th). Tehran: Enteshar Company. [In Persian]
Tusi (Sheikh Tusi), M. b. H. (1991). Misbah al-Mutahajjid wa Silah al-Muta‘abbid (Vol. 2). Beirut: Mu’assasat Fiqh al-Shi‘a. [In Arabic]
Zamakhshari, M. (1995). Al-Kashshaf ‘an Haqa’iq Ghawamid al-Tanzil wa ‘Uyun al-Aqawil fi Wujuh al-Ta’wil (Vol. 3). Beirut: Maktab al-I‘lam al-Islami. [In Arabic]
Zamani, A., & Basiri, H. R. (2015). The monotheistic perception of animals in the Qur’an. Research in Narrative interpretation of the Qur’an, 3(3), 83–111. [In Persian]
Zuhayli, W. b. M. (1997). Al-Tafsir al-Munir fi al-Aqida wa al-Shari‘a wa al-Manhaj (Vol. 17). Beirut: Dar al-Fikr al-Mu‘asir. [In Arabic]
آلوسى، محمود بن عبدالله. (1415ق).روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی (ج15، محقق: علی عبدالبارى عطیه). بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی. (1413ق).من لایحضره الفقیه (ج2، چاپ دوم، محقق: علیاکبر غفاری). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ابن بابویه، محمد بن علی. (1378ق). عیون اخبار الرضا (ج2). تهران: نشر دانش.
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن. (۱۴۰۷ق). زادالمسیر (ج۴). بیروت: المکتب الاسلامی.
ابن عربی، محیالدین. (1362). فتوحات مکیة (ج1). قاهره: [بینا].
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب(ج4، 9، 11). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
اسدی رکابدارکلایی، ام البنین؛ کریمینیا، محمدمهدی؛ انصاری مقدم، مجتبی؛ محمدرضایی، غلامرضا. (1400). بررسی تطبیقی هوشمندی نظام طبیعت از منظر علامه طباطبایی و آیت الله مصباح یزدی. پژوهش و مطالعات علوم اسلامی. سال سوم، شماره 32، صص ۷۶ – ۶۴.
انصاری، محمدعلی. (۱۴۱۵ق)، الموسوعه الفقهیه(ج13). قم: مجمع الفکر الاسلامی.
برقى، احمد بن محمد بن خالد. (1371ق). المحاسن (ج1، چاپ دوم، تصحیح: جلالالدین محدث). قم: دار الکتب الإسلامیة.
جزایری، سیدنعمتالله. (1423ق). نور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین (الطبعه الثانیه). قم: دارالکتب.
جوادی آملی، عبداالله. (1385). حق و تکلیف در اسلام (چاپ دوم). قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1391).تسنیم (ج25، چاپ دوم). قم: مرکز نشر إسراء.
حسینی تهرانی، سیدمحمدحسین. (1423ق).معادشناسی (ج9). مشهد: نور ملکوت قرآن.
حکیم، سیدمحمدتقی. (1431ق). الاصول العامة للفقه المقارن. تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیة.
حلبی، ابوالصلاح. (۱۴۰۳ق). الکافی فی الفقه (به کوشش: رضا استادی). اصفهان: مکتبة امیرالمؤمنین.
حلی، ابومنصور جمالالدین. (۱۴۱۹ق). کشف المراد (ج۱، به کوشش: حسن حسنزاده آملی). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
دروشر، ویتوس. (1380). جانوران چگونه میبینند، میشنوند و حس میکنند (مترجم: بهروز بیضایی). تهران: انتشارات قدیانی.
زمخشری، محمود. (1416ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل (ج3). بیروت: مکتب الاعلام الاسلامی.
سبحانی، جعفر. ( 1383).منشور جاوید (ج1). قم: مؤسسه امام صادق×.
شجاری، مرتضی. (1383). ماهیت انسان از دیدگاه ملاصدرا و ابن عربی، تبریز: نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ش191، ص 75.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1360).الشواهد الربوبیة فی المنهج السلوکیة (چاپ دوم، با تصحیح و تعلیق: جلال الدین آشتیانی). مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1981م).الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة(ج6، چاپ سوم، با حاشیه: علامه طباطبایی). بیروت: دار إحیاء التراث.
طالقانى، سیدمحمود. (1362).پرتوى از قرآن (ج3، چاپ چهارم). تهران: شرکت سهامى انتشار.
طاهرینیا، باقر؛ نظری، علی؛ بخشی، مریم. (1398). تکلم و گفتوگوی حیوانات در قرآن کریم. لسان مبین. دوره2،شماره1، صص 179-.196
ebrahim nattaj, M. (2025). The Accountability of Animals from the Perspective of the Holy Quran: Focusing on Verses Related to Animals. Quranic Science Studies, 6(3), 102-130. doi: 10.22081/jqss.2025.69658.1321
MLA
ebrahim nattaj, M. . "The Accountability of Animals from the Perspective of the Holy Quran: Focusing on Verses Related to Animals", Quranic Science Studies, 6, 3, 2025, 102-130. doi: 10.22081/jqss.2025.69658.1321
HARVARD
ebrahim nattaj, M. (2025). 'The Accountability of Animals from the Perspective of the Holy Quran: Focusing on Verses Related to Animals', Quranic Science Studies, 6(3), pp. 102-130. doi: 10.22081/jqss.2025.69658.1321
CHICAGO
M. ebrahim nattaj, "The Accountability of Animals from the Perspective of the Holy Quran: Focusing on Verses Related to Animals," Quranic Science Studies, 6 3 (2025): 102-130, doi: 10.22081/jqss.2025.69658.1321
VANCOUVER
ebrahim nattaj, M. The Accountability of Animals from the Perspective of the Holy Quran: Focusing on Verses Related to Animals. Quranic Science Studies, 2025; 6(3): 102-130. doi: 10.22081/jqss.2025.69658.1321