ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد شبهه خیانت و بدعهدی برخی پیامبران در برابر خداوند
یکی از ویژگیهای پیامبران الهی، پیراستگی آنان از خیانت به خدا و مردم است. خیانت و بدعهدی با خدای تعالی آنقدر منفور و پست است که از مؤمنان متوسط نیز بعید مینماید تا چه رسد به انسانهایی که در قله کمال قرار دارند. با این حال، بعضی گزارشهای قرآن و غیرقرآن از زندگی پیامبران، دستاویز برخی مخالفان، نواندیشان و دگراندیشان شده است که پیامبران را از این نقیصه منزه ندانستهاند و بدعهدی و خیانت را به آنان نسبت دادهاند. این پژوهش که با رویکرد شبههپژوهشی و به روش کتابخانهای و تحلیلی اسنادی انجام گرفته است: به هدف شبههزدایی از عصمت پیامبران شکل گرفته و دو نمونه از شبهات خیانت و بدعهدی پیامبراندر برابرخداوند بررسی و به آنها پاسخ داده شده است: نخست شبهه و توهم عهدشکنی آدم و دوم شبهه و توهم خیانت پیامبر خاتم در وحی الهی. در نهایت با نگاهی درونمتنی نتیجه گرفته شده است پیامبران از خیانت به خداوند پیراستهاند و نسبت خیانت به برگزیدگان الهی انگارهای ناصواب است که از سر ناآگاهی یا غرضورزی مطرح شده است.
https://jqss.isca.ac.ir/article_69416_202ddeac63556d528c4e108ca886d9e5.pdf
2020-09-22
7
31
10.22081/jqss.2021.58901.1079
خیانت
عهد
مصونیت
پیامبران الهی
سیدعلی
هاشمی
hashemi.ali4@gmail.com
1
پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم، ایران
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
1. ایزوتسو، توشیهیکو. (1378). مفاهیم اخلاقی - دینی در قرآن مجید )مترجم: فریدون بدرهای(. تهران: فرزان.
2
2. صدوق، محمد بن علی. (1404ق/1984م). عیون أخبار الرضا× )محقق: حسین اعلمی). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
3
3. طباطبایى، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن (چاپ پنجم). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
4
4. طبرسى، فضل بن حسن.(1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن (چاپ سوم). تهران: انتشارات ناصر خسرو.
5
5. طوسى، محمد بن حسن. (شیخ طوسی). (بیتا). التبیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
6
6. فیروزآبادى، محمد بن یعقوب. (1415ق). القاموس المحیط. بیروت: دار الکتب العلمیه.
7
7. قمی، علی بن ابراهیم. (1367). تفسیر قمى (محقق: سیدطیب موسوى جزایرى، چاپ چهارم). قم: دار الکتاب.
8
8. کتاب مقدس. (1980م). عهد عتیق و عهد جدید که از زبانهای اصلی عبرانی و کلدانی و یونانی ترجمه شده است، به همت انجمن پخش کتب مقدس در میان ملل، [بیجا]، [بینا].
9
9. کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (مصحح: علىاکبر غفارى و محمد آخوندى). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
10
10. مجتهد شبستری، محمد. (1391). قرائت نبوی از جهان. قسمت یکم (کلام نبوی). وبسایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی،از: https://www.cgie.org.ir
11
11. هندی، سرسیداحمدخان. (1334). تفسیر القرآن و هو الهدی و الفرقان (مترجم: سیدمحمدتقی فخرداعی). تهران: چاپخانه آفتاب.
12
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی نظر مشهور در موضوع «دعوت مخفیانه پیامبر اکرم(ص)» از نگاه قرآن کریم
در بیشتر کتابهای تاریخ اسلام شیعه و سنی دو عنوان «دعوت پنهانی» و «دعوت علنی» به چشم میخورد. دیدگاه مشهور مورخان تاریخ اسلام درباره روش دعوت پیامبر به دین اسلام چنین است که ایشان پس از بعثت مأمور به دعوت همگان نبود و ازاینرو تا سه سال دلهای آماده پذیرش حق را بهصورت پنهانی و خصوصی به اسلام فرامیخواند؛ سپس در مرحله دوم رسالت خویش با نزول آیه 214 سوره شعراء به دعوت خویشان پرداخت و پس از آن در مرحله سوم رسالت خویش با نزول آیه 94 سوره حجر مأمور به دعوت عمومی شد. این نظریه مشهور بر اخبار تاریخی و روایات تفسیری استوار است؛ اما ابهامات فراوانی را در پی دارد و با سیاق آیات، غرض سورههای مرتبط و سیر نزول قرآن سازگاری ندارد. اگر در واکاوی این نظریه مبتنی بر سه اصل عرضۀ روایات بر قرآن، روش تفسیر تنزیلی و لغتشناسی آیات و روایات راه بپیماییم، خواهیم دید که پیامبر از ابتدا به تبلیغ توحید پرداخته و بعد از گذشت حدود شش سال از بعثت مأمور به تثبیت جایگاه اجتماعی رسالت و اعلام رسمی تشکل مسلمانان شده است. این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانهای تدوین شده، نشان میدهد برخلاف آنچه درباره مراحل گسترش اسلام در عصر نزول مشهور است که تاریخ اسلام در عهد مکی را به دو دوره دعوت پنهانی و آشکار تقسیم میکند، دعوت پیامبر از آغاز رسالت ایشان علنی بوده است.
https://jqss.isca.ac.ir/article_69417_2e2fff43565891cbd152f0d7bcc9938d.pdf
2020-09-22
32
63
10.22081/jqss.2021.59218.1085
روش دعوت نبوی
دعوت مخفیانه
دعوت علنی
انذار
سیر نزول
تفسیر تنزیلی
صادقه
یوسفی
fayusofi@gmail.com
1
پژوهشگر گروه علمی تفسیر تنزیلی مؤسسه تمهید، سطح سه رشته علوم قرآن جامعة الزهراء قم و مدرس حوزه خواهران، قم، ایران.
LEAD_AUTHOR
محمدهادی
یوسفی غروی
u.gharavi@gmail.com
2
استاد حوزه علمیه، پژوهشگر تاریخ، قم، ایران (نویسنده مسئول).
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
* نهج البلاغه.
2
1. آلوسی، محمود بن عبدالله. (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم (تدوین: علی عبدالباری). بیروت: دار الکتب العلمیه.
3
2. آیتی، محمد ابراهیم. (1378). تاریخ پیامبر اسلام. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4
3. ابنجوزی، عبدالرحمان. (1422ق). زاد المسیر فی علم التفسیر. بیروت: دار الکتب العربی.
5
4. ابنعاشور، محمدطاهر. (1420ق). التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
6
5. ابنعطیه، عبدالحق. (1422ق). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. بیروت: دار الکتب العلمیه.
7
6. ابنمنظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. (چاپ سوم). بیروت: دار الفکر.
8
7. ابنهشام، عبدالمالک. (بیتا). سیرة النبویة (تدوین: مصطفی السقا و ابراهیم آبیاری). بیروت: دار المعرفه.
9
8. ابوحیان، محمد بن یوسف. (1420ق). بحر المحیط فی التفسیر. لبنان: دار الفکر.
10
9. احمدی میانجی، علی؛ طالعی، عبدالحسین. (1386). بررسی حدیث یوم الدار. سفینه، 4(15). صص 34 - 65 .
11
10. ازهری، محمد بن احمد. (1421ق). تهذیب اللغة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
12
11. استرآبادی، احمد بن تاج الدین. (1374). آثار احمدی. تهران: میراث مکتوب.
13
12. امین عاملی، سیدمحسن. (1376). سیره معصومان (مترجم: علی حجتی کرمانی). تهران: سروش.
14
13. بحرانی، هاشم. (1415ق). البرهان فی تفسیر القرآن (تدوین: بنیاد بعثت). قم: مؤسسه البعثة.
15
14. بهجتپور، عبدالکریم. (1392). تفسیر تنزیلی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
16
15. بهجتپور، عبدالکریم. (1390). همگام با وحی. قم: تمهید.
17
16. حسکانی، عبیدالله بن عبدالله. (1411ق). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل. تهران: وزارة الثقافة و الارشاد.
18
17. دروزه، محمدعزه. (1421ق). التفسیر الحدیث. بیروت: دارالغرب الإسلامی.
19
18. ذهبی، شمسالدین محمد بن احمد. (1413ق). تاریخ الاسلام (تدوین: عمرعبدالسلام تدمری). بیروت: دار الکتب العربی.
20
19. راغب اصفهانی، حسین. (1412ق). المفردات فی الفاظ القرآن (تدوین: صفوان عدنان داوودی). بیروت: دار الشامیة.
21
20. زرگرینژاد، غلامحسین. (1378). تاریخ صدر اسلام. تهران: سمت.
22
21. زمخشری، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتب العربی.
23
22. سبحانی، جعفر. (1385). فروغ ابدیت. قم: بوستان کتاب.
24
23. سیوطی، عبدالرحمن. (1404ق). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. قم: کتابخانه مرعشی نجفی.
25
24. صادقی تهرانی، محمد. (1406ق). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة. قم: فرهنگ اسلامی.
26
25. صبوحی، علی. (1394). تدبر در قرآن. قم: مؤسسه تدبر در کلام وحی.
27
26. طباطبایی، محمدحسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
28
27. طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
29
28. طبری، محمد بن جریر. (1387ق). تاریخ الامم و الرسل و الملوک. بیروت: دارالتراث.
30
29. طبری، محمد بن جریر. (1412ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالمعرفه.
31
30. طوسی، محمد بن حسن. (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن (تدوین: احمد حبیب عاملی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
32
31. عاملی، سیدجعفر مرتضی. (1426ق). الصحیح من سیرة النبی الاعظم. قم: دارالحدیث.
33
32. عیاشی، محمد بن مسعود. (1380ق). تفسیر العیاشی (تدوین: هاشم رسولی). تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
34
33. فخر رازی، محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
35
34. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
36
35. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (1415ق). القاموس المحیط. بیروت: دار الکتب العلمیه.
37
36. قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا. (1368). کنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
38
37. قمی، علی بن ابراهیم. (1363). تفسیر القمی. قم: دار الکتاب.
39
38. محمدزاده، عاطفه؛ احمدنژاد، امیر. (1394). بررسی دوره دعوت پنهانی پیامبر. فصلنامه پژوهشهای قرآنی، 3(76)، صص 34-59.
40
39. محمدی انویق، مجتبی؛ خوشمنش، ابوالفضل. (1395). بررسی دعوت پیامبر اکرم|. فصلنامه مطالعات تفسیری، 7(28)، صص 47- 62.
41
40. مراغی، احمد مصطفی. (بیتا). تفسیر المراغی. بیروت: دار الفکر.
42
41. مسعودی، علی بن الحسین. (1417ق). اثبات الوصیه. قم: انصاریان.
43
42. ملاحویش آلغازی، عبدالقادر. (1382ق). بیان المعانی. دمشق: مطبعة الترقی.
44
43. یعقوبی، احمد بن اسحاق. (بیتا). تاریخ الیعقوبی. بیروت: دارالصادر.
45
44. یوسفی، صادقه. (1396). بازتاب ساختار بلاغی قرآن کریم در ترجمههای فارسی. قم: انتشارات جامعة الزهراء.
46
45. یوسفیغروی، محمدهادی. (1382). مصاحبه در مورد آثار استاد یوسفی. دوفصلنامه تاریخ در آیینه پژوهش، 7(2)، صص 283-304.
47
46. یوسفیغروی، محمدهادی. (1417ق). موسوعة التاریخ الاسلامی. قم: مجمع اندیشه اسلامی.
48
ORIGINAL_ARTICLE
مهمترین راهبردهای نظری اقتصاد مقاومتی بر اساس آموزههای قرآن
نظریه اقتصاد مقاومتی برای استحکام زیربناهای اقتصاد ملی در راستای استقلال و رشد همهجانبه و مصونیت کشور در برابر بلایا، حوادث طبیعی، تحریمها و تهدیدهای دشمنان، از سوی مقام معظم رهبری ارائه شده است تا جامعه اسلامی افزون بر مقابله با اقدامات خصمانه اقتصادی نظام سلطه، در تأمین نیازها، توسعه اقتصادی و تأمین رفاه خود، احساس امنیت و عزتمداری کند. مقاله حاضر در مقام پاسخگویی به این سؤال است که آیا میتوان از آموزههای قرآن و روایات، راهبردهای نظری اقتصاد مقاومتی را استنباط کرد. در این نوشتار مهمترین مؤلفههای تأثیرگذار راهبردهای نظری اقتصاد مقاومتی که عبارتاند از اعتقاد به جامعیت دین، وجود دشمن و لزوم مقابله با آن، عدالت، احساس مسئولیت، اعتماد به نفس و منابع انسانی، با روش تحلیلی و استنادی بررسی شدهاند.
https://jqss.isca.ac.ir/article_69418_31ebcfb5bcad22b26638a79f607c0c36.pdf
2020-09-22
64
87
10.22081/jqss.2021.59293.1088
اقتصاد مقاومتی
راهبردهای نظری
جامعیت دین
عدالت
احساس مسئولیت
محمد صادق
یوسفی مقدم
m.yousefimoqaddam@isca.ac.ir
1
مدیر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
* نهج البلاغه. (1414ق). (مصصح: صبحی صالح). قم: هجرت.
2
1. ابنعاشور، محمد بن طاهر. (بیتا). التحریر والتنویر. [بیجا]: [بینا].
3
2. امام خمینی، سیدروحالله. (1389). صحیفه امام (چاپ پنجم). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی+.
4
3. انوری، حسن. (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: انتشارات سخن.
5
4. آقابخشی، علی؛ و افشاریراد، مینو. (1376). فرهنگ علوم سیاسی (چاپ سوم). تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
6
5. تمیمىآمدى، عبدالواحد بن محمد. (بیتا). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم (محقق و مصحح: مصطفى درایتى). قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
7
6. حر عاملى، محمد بن حسن. (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسه آلالبیت:.
8
7. خامنهای، سیدعلی. (24/05/1374). دیدار سران سه قوه، مسؤلان بلندپایه کشوری و لشکری، کارگزاران نظام اسلامی. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
9
8. خامنهای، سیدعلی. (22/07/1382). دیدار جمعی از دانشجویان زنجان. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
10
9. خامنهای، سیدعلی. (01/01/1390). سخنرانی در صحن مطهّر حضرت ثامن الحُجج. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
11
10. خامنهای، سیدعلی. (03/05/1391). دیدار مسئولان و کارگزاران نظام با رهبر معظم انقلاب. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
12
11. خامنهای، سیدعلی. (21/05/1391). دیدار جمعی از دانشجویان و نمایندگان تشکلهای دانشجویی. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
13
12. خامنهای، سیدعلی. (07/02/1392). بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور به مناسبت هفته کارگر. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
14
13. خامنهای، سیدعلی. (28/11/1392). دیدار مردم آذربایجان به مناسبت قیام بیست و نهم بهمن مردم تبریز. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
15
14. خامنهای، سیدعلی. (30/11/1392). ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
16
15. خامنهای، سیدعلی. (20/12/1392). دیدار جمعی از مسئولان دستگاههای مختلف کشور با موضوع اقتصاد مقاومتی. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
17
16. خامنهای، سیدعلی. (01/01/1393). سخنرانی در صحن مطهّر حضرت ثامن الحُجج. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
18
17. خامنهای، سیدعلی. (03/09/1395). دیدار هزاران نفر از بسیجیان. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
19
18. خامنهای، سیدعلی. (1398). بیانیه گام دوم. از سایت مقام معظم رهبری: https://www.leader.ir
20
19. دادگر، یدالله؛ رحمانی، تیمور. (1380). مبانی و اصول علم اقتصاد. قم: مرکز انتشارات تبلیغات اسلامی.
21
20. راغب اصفهانى، حسین. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن (محقق: صفوان عدنان داودى). بیروت: دار العلم.
22
21. زمخشری، محمود. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
23
22. ساموئلسن، پل. (1373). اقتصاد (مترجم: علیرضا نوروزی و محمدابراهیم جهاندوست). تهران: نشر مترجمان.
24
23. صدری، غلامحسین؛ افشار، نسرین؛ و حکمی، نسترن. (1369). فرهنگ معاصر فارسی. تهران: مؤسسه نشر کلمه.
25
24. صدوق، علی بن بابویه. (1406ق). فقه الرضا. مشهد: مؤسسه آلالبیت:.
26
25. طباطبایى، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن (چاپ پنجم). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
27
26. طوسى، محمد بن حسن. (بیتا). التبیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
28
27. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب (چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث العربى.
29
28. فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین (چاپ دوم). قم: انتشارات هجرت.
30
29. فیض کاشانى، ملامحسن. (1415ق). تفسیر الصافى (چاپ دوم). تهران: انتشارات الصدر.
31
30. فیومى، احمد بن محمد. (1414ق). مصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر. قم: مؤسسه دار الهجرة.
32
31. قطب، سید. (1392). عدالت اجتماعی در اسلام: مباحثی در زمینههای جامعه. حکومت. اقتصاد و سیاست (مترجم و توضیحات: محمدعلی گرامی و سیدهادی خسروشاهی). قم: بوستان کتاب.
33
32. کلینی، محمد بن یعقوب. (1365).کافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
34
33. کلینى، محمد بن یعقوب. (1429ق). الکافی. قم: دار الحدیث.
35
34. گروه واژهگزینی. (1383). فرهنگ واژگان مصوب. تهران: نقره آبی.
36
35. مجلسی، محمدباقر (1404ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار. بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.
37
36. مریدی، سیاوش؛ نوروزی، علیرضا. (1373). فرهنگ اقتصادی. تهران: مؤسسه کتاب پیشبرد و انتشارات نگاه.
38
37. مصباح یزدی، محمدتقی. (1380). نظریه سیاسی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی+.
39
38. مطهری، مرتضی. (1375). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
40
39. مفید، محمد بن محمد. (1413ق). أمالی (محقق و مصحح: حسین استاد ولى و علیاکبر غفارى). قم: کنگره شیخ مفید.
41
40. مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
42
41. میرمعزی، سیدحسین. (1390). نظام اقتصادی اسلام (مبانی، اهداف، اصول راهبردی و اخلاق). تهران: پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی.
43
42. یوسفىمقدم، محمدصادق. (1390). بررسى دیدگاهها درباره اختصاصات پیامبر خاتم| از نگاه قرآن. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى.
44
ORIGINAL_ARTICLE
مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه دکتر گلشنی
«مرجعیت علمی قرآن کریم» و بهنوعی اثرگذاری قرآن بر علوم و دانشهای ساختیافته بشر، از مباحث مهم فضای علمی در راستای اسلامیسازی علوم به شمار میرود. پژوهشگران بسیاری در خصوص این موضوع، به اظهار نظر پرداختهاند که دکتر مهدی گلشنی با طرح نظریه علم دینی خود، یکی از این پژوهشگران است. این پژوهش در تلاش است با توجه به نظریه علم دینی دکتر گلشنی، به دیدگاه ایشان در خصوص «مرجعیت علمی قرآن» بپردازد. از دیدگاه وی، ارتباط تنگاتنگی بین علم و دین وجود دارد و «علم دینی» آن علمی است که در مقام نظری، مبتنی بر تجربه و نظریهپردازی است؛ اما در جمعبندی، اصول جهانبینی اسلامی بر آن حاکم است. همچنین قرآن بهعنوان متن دینی، از اثرگذاری معناداری بر علوم برخوردار است که بهگونههای مختلفی مانند استنباطی، استکمالی، استلهامی، حکمیتی و بینشی قابل تبیین است. روش جمعآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانهای و مراجعه به سایتها و منابع و آثار دکتر گلشنی و روش بررسی دادهها، توصیفی- تحلیلی است.
https://jqss.isca.ac.ir/article_69419_9ed82040064e4159ac36c1a34681d5f3.pdf
2020-09-22
88
116
10.22081/jqss.2021.59274.1087
قرآن کریم
مرجعیت علمی
مرجعیت علمی قرآن
گلشنی
مرتضی
غرسبان
mgh1534@gmail.com
1
دانشآموخته حوزه علمیه قم (سطح 3) و دانشجوی دکتری معارف اسلامی دانشگاه شهید بهشتی، قم، ایران.
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
1. باقری نوعپرست، خسرو. (1396). بررسی و نقد کتاب از علم دینی تا علم سکولار. پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی. 17(2)، صص 1-17.
2
2. بلانیان، محمدرضا. (1386). علم دینی یا علم سکولار. معرفت، (121)، صص 119-136.
3
3. گلشنی، مهدی. (1364). قرآن و علوم طبیعت. تهران: انتشارات امیرکبیر.
4
4. گلشنی، مهدی. (1377). از علم سکولار تا علم دینی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
5
5. گلشنی، مهدی. (1379). علم و دین و معنویت در آستانه قرن بیست و یکم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
6
6. گلشنی، مهدی. (10/12/1387). علم و دین در دیدار با دکتر مهدی گلشنی. از پایگاه اطلاعرسانی حوزه. https://hawzah.net/fa
7
7. گلشنی، مهدی. (1389). چرا علم دینی. حکمت اسراء، 2(۶)، صص 15-25.
8
8. گلشنی، مهدی. (01/12/1392). سخنرانی در همایش ملی طبیعت از نگاه قرآن و دانشمندان اسلامی-ایرانی. از: http://abdulazim.com/asemaneazim/index.php/2016-10-31-10-42-42/590
9
9. گلشنی، مهدی. (1393). علم، دین و فلسفه. تهران: انتشارات کانون اندیشه جوان.
10
10. گلشنی، مهدی. (1395). نگاه علم و دین به یکدیگر. معارف. (113).
11
11. گلشنی، مهدی. (11/04/1395). نگاه علم و دین به یکدیگر. از سایت معارف http://maarefmags.ir
12
12. گلشنی، مهدی. (08/10/1395). علم دینی از دیدگاه مهدی گلشنی. از پایگاه اطلاعرسانی طلیعه. http://www.talie.ir
13
13. گلشنی، مهدی. (1396). علم دینی شدنی است. روزنامه اعتماد. 8 اسفند، 4037، صص 14.
14
14. گلشنی، مهدی. (05/11/1396). مناظره علم طبیعی دینی امکان یا امتناع. از خبرگزاری رسا https://rasanews.ir/fa/news/552989
15
15. گلشنی، مهدی. (17/11/1396). علم طبیعی دینی. امکان یا امتناع، مناظره دکتر گلشنی با دکتر خسروپناه. از روزنامه فرهیختگان. http://farhikhtegandaily.com/news/15948
16
16. گلشنی، مهدی. (1398الف). علم و دین در افق جهانبینی توحیدی. تهران: انتشارات دانشگاه خواجه نصیر.
17
17. گلشنی، مهدی. (1398ب). بررسی نقش دین در علم. نقد و نظر، 24(۲)، صص 5-21.
18
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد نگاه EQ (دائرةالمعارف قرآن لیدن) به متن قرآن
از مباحث مهم و مطرح در علوم قرآنی که ارتباط وثیقی با وحیانیت قرآن دارد، مبحث متن قرآن است. وحیانیبودن متن قرآن اقتضا دارد که این متن از جهت صورت، فصیح، بلیغ، زیبا و منسجم باشد و از جهت محتوا، ژرف، هماهنگ و بدون تناقض باشد. به دلیل اهمیت این بحث و پیوند آن با وحیانیبودن قرآن، خاورشناسان در آثار خود به تفصیل به آن پرداختهاند و متن قرآن را از جهت ساختار ادبی و پیوستگی و انسجام مفهومی و از جهت سازگاری محتوای آیات با یکدیگر و با علوم تجربی بررسی کردهاند.
این مقاله که به روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانهای تدوین شده است، در آغاز به طرح مسئله پرداخته و سپس به آرای خاورشناسان و نویسندگان EQ در این موضوع پرداخته است؛ در مرحله سوم میان دیدگاه خاورشناسان پیشین و دیدگاه نویسندگان EQ مقایسهای انجام داده است و در پایان به نقد نگاه خاورشناسان درباره متن قرآن پرداخته است، و به این نتیجه رسیده که برخی مقالات EQ به دلیل مسلمانبودن نویسندگانش، رویکردی بیطرفانه و مناسب دارند؛ ولی عمده مقالاتِ پایه و اساسی که به قلم خاورشناسان نگاشته شده اند، راه خاورشناسان پیشین را پیمودهاند و با پیشفرض غیروحیانیبودن قرآن، موضوع متن قرآن را پی گرفتهاند.
https://jqss.isca.ac.ir/article_69420_cec80f23ecbf651e919dbb23554f50ee.pdf
2020-09-22
117
143
10.22081/jqss.2021.59270.1086
قرآن
وحیانیت
متن قرآن
دایرةالمعارف قرآن لیدن EQ
خاورشناسان
علی
خراسانی
khorasani110@gmail.com
1
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
1. آلوسی، محمود. (1314ق). بلوغ الارب. بیروت: دار الکتب العلمیه.
2
2. ابنهشام، عبدالملک. (بیتا). السیره النبویه (ج1 و 2). بیروت: دار المعرفه.
3
3. بلاطه، عیسی. (1394). دایرةالمعارف قرآن (مترجم: مهرداد عباسی). تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.
4
4. جوادی آملی، عبدالله. (1378). تفسیرتسنیم. قم: اسراء.
5
5. خویی، ابوالقاسم. (1366). البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات کعبه.
6
6. ژیلیو، کلود. (1394). دایرةالمعارف قرآن (مترجم: نصرت نیلساز). تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.
7
7. طباطبایی، محمدحسین. (1393ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: اعلمی.
8
8. قاضی، وداد. (1392). دایرةالمعارف قرآن (مترجم: نصرت نیلساز). تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.
9
9. لانداو، آلا. (1393). دایرةالمعارف قرآن (مترجم: جلیل پروین). تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.
10
10. مظفر، محمدرضا. (1412ق). اصول الفقه. قم: فیروزآبادی.
11
11. معتزلی، عبدالجبار. (1396ق). المغنی فی اعجاز القرآن. قاهره: مکتبة وهبه.
12
12. نویورت، آنگلیکا. (1394). دایرةالمعارف قرآن (مترجم: نصرت نیلساز). تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.
13
13. The encyclopedia of Quran. Leiden: brill. 2001.
14
ORIGINAL_ARTICLE
صرفه طولی، تضمین همانندناپذیری جاودانه قرآن کریم
اعجاز قرآن و وجوه اعجاز آن یکی از مهمترین مباحث قرآنی و مهمترین راه برای اثبات نبوت پیامبر اعظم9 است. ناتوانی بشر از هماوردی با آن از باورهای همه مسلمانان است. قرآنپژوهان وجوهی برای راز این ناتوانی برشمردهاند. بسیاری از آنان، سرّ همانندناپذیری قرآن را به ذات قرآن منتسب دانسته، به ویژگیهایی چون اعجاز بیانی، هماهنگی، اخبار غیبی، و تشریعی بهعنوان وجوهی از اعجاز قرآن اشاره کردهاند؛ در مقابل، گروهی به صرفه گراییدهاند. برخی از دانشوران نیز بدون انتخاب یا رد نظریه صرفه آن را یکی از وجوه اعجاز قرآن برشمردهاند. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی و براساس منابع کتابخانهای است و در پی اثبات این نظریه است که نه تنها درباره قرآن کریم، بلکه در دیگر معجزات نبوی و معجزات دیگر انبیا، «علت عجز بشر از هماوردی»، صرفه است. برایناساس درباره قرآن کریم، «نظریه صرفه» در «طول وجوه اعجاز» است و نه در عرض آن؛ یعنی «صرفه» به مثابه «اراده تکوینی الهی بر صرف و بازگرداندن مردم از معارضه با قرآن» است. منظور بسیاری از پیروان صرفه نیز اراده تکوینی الهی بر صرف و بازگرداندن مردم از معارضه با قرآن به سلب انگیزهها یا سلب ابزار معارضه یا سلب اراده معارضان است. صرفه به این معنا میتواند همانندناپذیری جاودانه قرآن را تضمین کند.
https://jqss.isca.ac.ir/article_69421_9a754c89b2188c668274337a321bf6d0.pdf
2020-09-22
144
174
10.22081/jqss.2021.59412.1089
تحدی
همانندناپذیری
صرفه
وجوه اعجاز
محمدعلی
محمدی
m.mohammadi@isca.ac.ir
1
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
* نهج البلاغه.
2
1. ابنحزم اندلسی، علی بن احمد. (1416ق). الفصل فی الملل والاهواء والنحل. بیروت: دار الکتب العلمیة.
3
2. ابنعاشور، محمد بن طاهر. (1420ق). تفسیر التحریر والتنویر. بیروت: مؤسسة التاریخ.
4
3. ابنکثیر، اسماعیل بن عمرو. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیة.
5
4. ابنمنظور، محمد بن مکرم. (1405ق). لسان العرب. قم: ادب الحوزة.
6
5. ابوزهره، محمد. (1390ق). المعجزة الکبری. قاهره: دارالفکر العربی.
7
6. اشعری، علی بن اسماعیل. (1400ق). مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین. بیروت:
8
دار النشر.
9
7. آلوسی، سید محمود. (1415ق). روح المعانی. بیروت: دارالکتب العلمیة.
10
8. باقلانی، ابوبکر محمد بن الطیب. (1421ق). إعجاز القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیة.
11
9. بنتالشاطی، عایشه. (1404ق). الاعجاز البیانی القران. القاهره: دار المعارف.
12
10. جاحظ، عمرو بن بحر. (1416ق). کتاب الحیوان. بیروت: دار الجیل.
13
11. جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمن. (1419ق). الرسالة الشافیة فی الاعجاز. قاهره: دار الفکر العربی.
14
12. جعفری، یعقوب. (1376). تفسیر کوثر. قم: هجرت.
15
13. حقی بروسوی، اسماعیل. (بیتا). تفسیر روح البیان. بیروت: دار الفکر.
16
14. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر حلی. (1363). انوار الملکوت فی شرح الیاقوت. قم: شریف الرضی.
17
15. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (1383). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: مؤسسه امام صادق7.
18
16. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (1413ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (محقق: حسن حسنزاده آملی). قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
19
17. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (1415ق). مناهج الیقین فی اصول الدین. تهران:
20
دار الأسوه.
21
18. حمصی رازی، سدیدالدین. (1416ق). المنقذ من التقلید. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
22
19. خطابی، احمد بن محمد. (1416ق). شرح رسالةالبیان فی اعجاز القرآن. بیروت: دار المأمون للتراث.
23
20. خطیب، عبدالکریم. (1974م). إعجاز القران (الاعجاز فی دراسات السابقین). بیروت: دار الفکر العربی.
24
21. خفاجی حلبی، عبدالله بن محمد. (1402ق). سر الفصاحه. بیروت: دار الکتب العلمیه.
25
22. خلفالله، احمد عزالدین عبدالله. (1422ق). القرآن یتحدی. بیروت: دار صادر.
26
23. دیانی، محمدعلی؛ جوادی، محسن؛ عباسی گلمایی، مراد. (1396). تبیین دلایل قرآنی نزاهت متن و معنای قرآن کریم از تحریف. دوفصلنامه الاهیات قرآنی. 2(9)، صص 59-87.
27
24. راغب اصفهانی، حسین. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دار العلم.
28
25. رافعی، مصطفی صادق. (1421ق). اعجاز القرآن و البلاغة النبویة. بیروت: دار الکتب العلمیة.
29
26. راوندی، قطبالدین. (1409ق). الخرائج و الجرائح. قم: مؤسسة الامام المهدی.
30
27. ربانی گلپایگانی، علی. (1418ق). قواعد الکلامیة. قم: مؤسسه امام صادق7.
31
28. زرقانی، محمد عبدالعظیم. (1416ق). مناهل العرفان فی علوم القرآن. لبنان: دار الفکر.
32
29. زرکشی، بدرالدین محمد بن عبدالله. (1376ق). البرهان فی علوم القرآن. قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
33
30. سفارینی، محمد بن احمد. (1402ق). لوامع الانوار البهیه. دمشق: مؤسسة الخانقین.
34
31. سیوطی، عبدالرحمن بن ابوبکر. (1392ق). معترک الأقران فی إعجاز القرآن. بیروت: دار الفکر العربی.
35
32. سیوطی، عبدالرحمن بن ابوبکر. (1394ق). الإتقان فی علوم القرآن. قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
36
33. سیوطی، عبدالرحمن بن ابوبکر. (1404ق). الدر المنثور. قم: کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی.
37
34. شهرستانی، عبدالکریم. (1415ق). الملل و نحل. بیروت: دار المعرفه.
38
35. صدرالمتألهین (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم. (1366). تفسیر القرآن الکریم. قم: انتشارات بیدار.
39
36. صفار، محمد بن حسن. (1404ق). بصائر الدرجات الکبری. قم: کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی.
40
37. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1393ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: اعلمی.
41
38. طبرسی، فضل بن حسن. (1406ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفه.
42
39. طوسی، محمد. (1406ق). الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد. بیروت: دار الاضواء.
43
40. عزّة دروزة، محمد. (1421ق). التفسیر الحدیث. بیروت: دار الغرب الاسلامی.
44
41. علمالهدی، سید مرتضی. (1411ق). الذخیرة فی علم الکلام. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
45
42. علمالهدی، سیدمرتضی. (۱۴۲۴ق). الموضح عن جهة إعجاز القرآن. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
46
43. علوی یمنی، یحیی بن حمزه. (1422ق). حقایق الاعجاز. قاهره: الدار الثقافیه.
47
44. غرویان، محسن. (1379) قول به صرفه از دیدگاه آیتالله مصطفی خمینی درباره تحدی قرآن، مجله معرفت. 9(35)، صص 73-77.
48
45. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله. (1405ق). ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
49
46. فیض کاشانی، ملامحسن. (1415ق). تفسیر الصافی. تهران: نشر صدر.
50
47. قاری، علی بن سلطانمحمد. (1421ق). شرحالشفاء. بیروت: دار الکتب العلمیه.
51
48. قاضیزاده، کاظم. (1374). نگرشی به نظریه صرفه. نامه مفید، (3)، صص39 -86.
52
49. قرشى، سیدعلىاکبر. (1371). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
53
50. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
54
51. محمدی، محمد علی. (1394). اعجاز قرآن با گرایش شبههپژوهی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
55
52. مسلم، مصطفی. (1426ق). مباحث فی اعجاز القرآن. دمشق: دار القلم.
56
53. مصباح، محمدتقی. (1376). قرآنشناسی (به کوشش: رجبی). قم: انتشارات اسلامی.
57
54. معرفت، محمدهادی. (1386). التمهید فی علوم القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
58
55. مفید، محمد بن محمد. (1372). النکت الاعتقادیة. بیروت: دار المفید.
59
56. مفید، محمد بن محمد. (1414ق). اوائل المقالات. بیروت: دار المفید.
60
57. نصار، حسین. (بیتا). الصرفة و الانباء بالغیب. قاهره: مکتبة مصر.
61
ORIGINAL_ARTICLE
طراحی الگوی مقاومت
مقاومت، ایستادگی و پایداری در برابر چیزی است که توازن را چه از بعد داخلی و چه از بعد خارجی بر هم زده باشد. این پژوهش از نوع کیفی و به روش دادهبنیاد انجام گرفته است. ابزار جمعآوری دادهها، مصاحبههای نیمهساختاریافته بوده و بهمنظور گردآوری اطلاعات، از نمونهگیری گولهبرفی با سیزده نفر از خبرگان حوزه مقاومت اسلامی مصاحبه انجام شده است. تجزیه و تحلیل دادهها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفته و براساس آن، مدل کیفی پژوهش طراحی شده است. نتایج پژوهش حاضر در قالب مقوله اصلی شرایط علی (ایمان و عقیده، اعلان بیعت و ارزش و فضیلت)، عوامل زمینهای (نقش دولت و گروههای مرجع (حوزه و دانشگاه)، شرایط مداخلهگر (هجمه فرهنگی و الگوهای غلط غربی)، راهبردها (نقش روحانیون، استناد به قرآن و حدیث، برگزاری نشستهای علمی، ترویج فرهنگ مقاومت، بیان تأثیرات مقاومت) و پیامدها (افزایش اتحاد، استقلال، امنیت، گسترش عدالت، استکبار و استعمارستیزی، حذف دروغ و فساد و حذف نفاق) قرار گرفته است.
https://jqss.isca.ac.ir/article_69422_e0ae4ed59a98f012e310e9d5d7d9eff8.pdf
2020-09-22
175
203
10.22081/jqss.2021.57461.1051
مقاومت
استقامت
قرآن کریم
دادهبنیاد
مهدیس
حمزه ای
mahdishamzehi1988@yahoo.com
1
مدیریت بازرگانی،مدیریت،دانشگاه آزاد ،کرمانشاه
LEAD_AUTHOR
زهرا
جانجانی
zahrajanjani92@gmail.com
2
مدرس حوزه ، مرکز تخصصی سطح 3 حوزه خواهران حضرت ولی عصر عج الله
AUTHOR
پردیس
حمزه ای
pardishamzehi@yahoo.com
3
کارشناسی ارشد معماری،معماری و دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
AUTHOR
* قرآن کریم.
1
1. ابنعاشور، محمد بن محمد طاهر. (1997م). التحریر والتنویر. تونس: الدار التونسیه للنشر.
2
2. ابیهلال عسکری، حسن بن عبدالله. (1412ق). الفروق اللغویه. قم: مؤسسه النشر اسلامی.
3
3. پوستچینی، زهره. (1391). انقلاب اسلامی ایران و برسازی هنجار سیاسی مقاومت در روابط بینالملل. فصلنامه آفاق امنیت، 5(16)، صص 49-76.
4
4. ترابی، قاسم؛ و رضایی، علیرضا. (1390). فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران: زمینههای ایجابی، شاخصهای اساسی، فصلنامه مطالعات راهبردی، 14(54)، صص
5
5. جعفری، علیاکبر؛ و قربی، سیدمحمدجواد. (1392). راهبردهای مقابله با سلطه فرهنگی نظام استکبار در اندیشه سیاسی امام خمینی+. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 3(9)، صص 69-90.
6
6. خلیلی، حسامالدین. (1391). مقاومت اقتصادی در پرتو اقتصاد مقاومتی. فصلنامه کارآگاه، 2(20)، صص 24-43.
7
7. شاملی، نصرالله؛ کهندل جهرمی، مرضیه؛ قاسمنژاد، زهرا. (1390). معناشناسی سیستماتیک و رسم شبکه معنایی واژه قانون و مترادفات آن در قرآن کریم.فصلنامه حسنا، 9(10)، صص 85-113.
8
8. دهخدا، علیاکبر. (1385). لغتنامه (به کوشش: غلامرضا ستوده، ایرج مهرکی و اکرم سلطانی). تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
9
9. راغب اصفهانی، حسین. (1383). مفردات (مترجم: غلامرضا خسروی حسینی). تهران: مرتضوی.
10
10. زبیدی حنفی، محبالدین ابیفیض؛ و حسینی واسطی، سیدمحمدمرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: انتشارات دار الفکر.
11
11. زمخشری، محمود بن عمر. (1922م الف). اساس اللغه. قاهره: دار الکتب المصریه.
12
12. زمخشری، محمود بن عمر. (1992م ب). اساس البلاغه. بیروت: دار صادر.
13
13. زمخشری، محمود. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
14
14. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
15
15. طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
16
16. محمدپور، احمد. (1390). روش تحقیق کیفی ضد روش 2، مراحل و رویههای علمی در روششناسی کیفی. تهران: انتشارات جامعه شناسان.
17
17. مخبر دزفولی، محمدرضا؛ اسحاقی، محمد؛ و عظیمی طرقدری، محمد. (1394). واکاوی تهدیدات فرهنگی ماهوارهای و تدوین راهبردهای مقابله. فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک. 13(61)، صص 53-76.
18
18. مطلق، شقور؛ و نبیل، رفقه. (2009م). أثر حزب الله فی تطویر فکر المقاومة و أسالیبها فی المنطقة العربیة (رسالة الماجستیر). جامعة النجاح الوطنی. نابلس، فلسطین.
19
19. میرقادری، سیدفضلالله؛ و کیانی، حسین. (1391). بنمایههای ادبیات مقاومت در قرآن. فصلنامه ادبیات دینی، 1(1)، صص 69-97.
20
20. Flick U. (2008). An introduction. to qualitative research3rd ed niaCalifor Sage Publication.
21